Μια εντυπωσιακή ψηφιακή αναπαράσταση βασισμένη σε προηγμένα εργαλεία 3D τεχνολογίας έδωσε πρόσωπο σε μία γυναίκα που έζησε πριν χιλιάδες χρόνια στις Μυκήνες, αποκαλύπτοντας άγνωστες πτυχές ενός κόσμου που μέχρι πρόσφατα έμοιαζε απρόσιτος.
Η γυναίκα, η οποία πέθανε γύρω στα 35 της χρόνια, είχε ταφεί σε βασιλικό νεκροταφείο στις Μυκήνες, ανάμεσα στον 16ο και 17ο αιώνα π.Χ. Ο συγκεκριμένος τάφος είχε ανασκαφεί ήδη από τη δεκαετία του ’50, αλλά μόλις τώρα η επιστημονική κοινότητα κατάφερε να φτάσει τόσο κοντά στο να «δει» ποια ήταν η γυναίκα που βρέθηκε εκεί.
Η ψηφιακή απεικόνιση βασίστηκε σε πήλινο μοντέλο του κρανίου της, που είχε δημιουργηθεί από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ τη δεκαετία του 1980, ένα από τα ερευνητικά κέντρα που πρωτοστάτησαν στις τεχνικές ανακατασκευής προσώπου. Ο Ισπανός ψηφιακός καλλιτέχνης Juanjo Ortega G. επεξεργάστηκε το μοντέλο και, με βάση νέα δεδομένα από την ανάλυση DNA, τη μελέτη των οστών και τα αρχαιολογικά ευρήματα του τάφου, παρουσίασε μια όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστική απόδοση.
Τι έδειξε η ανάλυση του DNA της γυναίκας
Η ιστορικός και καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, Δρ Έμιλι Χάουζερ, η οποία ανέλαβε την πρωτοβουλία της αναπαράστασης, περιγράφει τη στιγμή που αντίκρισε το τελικό αποτέλεσμα ως «καθηλωτική»: «Για πρώτη φορά κοιτάμε στα μάτια μια γυναίκα από έναν κόσμο που συνδέεται με τον Τρωικό πόλεμο και τις ηρωίδες της μυθολογίας».
Η γυναίκα είχε ταφεί με χρυσό προσωπείο και πλήρη εξοπλισμό πολεμιστή, συμπεριλαμβανομένων τριών σπαθιών, τα οποία αρχικά θεωρήθηκε πως ανήκαν στον άνδρα που είχε ταφεί δίπλα της. Η ανάλυση DNA όμως έδειξε ότι οι δύο δεν ήταν σύζυγοι, όπως αρχικά είκαζαν οι επιστήμονες, αλλά αδέλφια. Αυτό σημαίνει ότι η γυναίκα αυτή θάφτηκε με τιμές λόγω της καταγωγής της, κάτι που ενισχύει την ιδέα ότι είχε εξέχουσα κοινωνική θέση ή ίσως και στρατιωτικό ρόλο.
Η Χάουζερ τονίζει πως τα νέα δεδομένα ανατρέπουν παραδοχές δεκαετιών γύρω από τον ρόλο των γυναικών στον προϊστορικό κόσμο: «Φαίνεται πως πολλά από τα λεγόμενα “πολεμικά κιτ” σε τάφους της Εποχής του Χαλκού ανήκαν τελικά σε γυναίκες, όχι σε άνδρες. Και αυτό αλλάζει ριζικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη σχέση των γυναικών με τον πόλεμο».
Ο παραλληλισμός με την «Ωραία Ελένη»
Η κατάσταση των οστών της δείχνει ότι υπέφερε από αρθρίτιδα στη σπονδυλική στήλη και στα χέρια, ενδεχομένως σημάδια επαναλαμβανόμενης χειρωνακτικής εργασίας, όπως η ύφανση, μια διαδεδομένη αλλά απαιτητική δραστηριότητα για τις γυναίκες εκείνης της εποχής. Η ίδια η Ελένη, όπως περιγράφεται στην Ιλιάδα, υφαίνει αργά και σιωπηλά το παρελθόν της, με αυτό τον παραλληλισμό να συνδέει την αναπαράσταση με τον μύθο με έναν σχεδόν ποιητικό τρόπο.
Η Χάουζερ, της οποίας το νέο βιβλίο με τίτλο «Mythica: A New History of Homer’s World, Through the Women Written Out of It» κυκλοφορεί αυτήν την εβδομάδα, σημειώνει πως αυτή η προσέγγιση μάς φέρνει πιο κοντά στις πραγματικές γυναίκες της αρχαιότητας, πέρα από τα στερεότυπα ή τις μυθολογικές αφαιρέσεις.
«Μέσα από την τεχνολογία, τις επιστήμες και την ιστορική φαντασία, οι γυναίκες αυτές βγαίνουν από τη σκιά», λέει. «Και όταν τις αντικρίζουμε, συνειδητοποιούμε ότι δεν είναι απλώς θρύλοι – ήταν άνθρωποι, με πρόσωπα, ρόλους και ιστορίες που τώρα μπορούμε να αφηγηθούμε ξανά».
Με πληροφορίες από The Guardian