Η γιορτή Αγίων Θεοδώρων τιμάει δύο Αγίους που έχουν το ίδιο όνομα Θεόδωρος. Η γιορτή λέγεται των Αγίων Θεοδώρων, καθώς οι Άγιοι Θεόδωροι ήταν δύο και τιμούνται την ίδια μέρα.
Η εορτή των Αγίων Θεοδώρων είναι κινητή γιορτή η οποία, όπως οι περισσότερες κινητές γιορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας, εξαρτάται από την ημερομηνία που πέφτει το Πάσχα. Η ημέρα των Αγίων Θεοδώρων γιορτάζεται πάντα μέρα Σάββατο και συγκεκριμένα το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος των Νηστειών, που είναι γνωστό και ως ψυχοσάββατο των Αγίων Θεοδώρων.
Για το 2025 η ημέρα εορτασμού πέφτει το Σάββατο στις 08 Μαρτίου.
Η ημέρα των Αγίων Θεοδώρων πέφτει το Σάββατο της πρώτης εβδομάδος της Σαρακοστής (α΄ εβδομάδα των Νηστειών) που είναι γνωστό και ως ψυχοσάββατο – ημέρα κατά την ημέρα οι πιστοί τιμούν τους κεκοιμημένους – των Αγίων Θεοδώρων.
Για το 2025, η ημέρα εορτασμού πέφτει το Σάββατο (8.3.2025). Εκείνη την ημέρα, λοιπόν, εορτάζουν τα εξής ονόματα: Θεόδωρος, Θοδωρής, Θόδωρος, Τεό, Θεοδώρα, Δώρα, Θοδώρα, Δωρούλα και Ντόρα. Έτσι, τιμώνται μαζί οι μεγαλομάρτυρες Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων του 3ου αιώνα και ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης του 4ου αιώνα.
Ξεχωριστά τώρα, η μνήμη του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος εορτάζεται σήμερα (17.2.205) και του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου το Σάββατο (8.2.2025).
Ο λόγος που η γιορτή των Αγίων Θεοδώρων είναι κινητή είναι πως η Σύνοδος στη Λαοδίκεια αποφάσισε πως δεν πρέπει να εορτάζονται άγιοι κατά τη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά να μετατίθεται η μνήμη τους στο επόμενο Σάββατο ή Κυριακή.
Έτσι, λόγω του θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος με τα κόλλυβα που έγινε την Καθαρά Δευτέρα, μετατέθηκε η μνήμη των αγίων Θεοδώρων στο πρώτο Σάββατο των Νηστειών.
Ο Ιουλιανός ο παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί καθαρίζονται με τη νηστεία στη πρώτη εβδομάδα της αγίας Σαρακοστής – για αυτό την λέμε καθαρά εβδομάδα – θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών. Όμως με Θεία ενέργεια, φάνηκε στον ύπνο του τότε Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Ευδοξίου, ο μάρτυρας Θεόδωρος και φανέρωσε το πράγμα. Παρήγγειλε να ενημερωθούν όλοι οι χριστιανοί, να μην αγοράσουν καθόλου τρόφιμα από την αγορά και για να αναπληρώσουν την τροφή να βράσουν σιτάρι και να φάνε τα λεγόμενα κόλλυβα, όπως τα έλεγαν στα Ευχάϊτα. Ετσι και έγινε και ματαιώθηκε ο σκοπός του ειδωλολάτρη αυτοκράτορα. Και το Σάββατο τότε, ο ευσεβής λαός που διαφυλάχθηκε αμόλυντος στην καθαρά εβδομάδα, απέδωσε ευχαριστίες στον μάρτυρα.
Από τότε γύρω στα μέσα του Δ΄ αιώνα, η Εκκλησία τελεί κάθε έτος την ανάμνηση αυτού του γεγονότος σε δόξα Θεού και τιμή του μάρτυρα αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος.
Γιατί κάνουμε κόλλυβα των Αγίων Θεοδώρων
Μάλιστα, άγνωστο γιατί, σε κάποιες περιοχές οι ανύπαντρες κοπέλες συνήθιζαν να βάζουν κάτω από το μαξιλάρι τους κόλλυβα την ημέρα των Αγίων Θεοδώρων, πιστεύοντας ότι θα δουν στον ύπνο τους αυτόν που θα παντρευτούν.
Σύμφωνα με μια διαφορετική εκδοχή, τα κόλλυβα που μοιράζονται των Αγίων Θεοδώρων συνδέονται με ένα θαύμα που έκανε ο ίδιος ο Άγιος. Πιο συγκεκριμένα, κατά την προβυζαντινή περίοδο, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιουλιανός, που ήταν εναντίον της νηστείας που έκαναν οι χριστιανοί, όταν πλησίαζε η πρώτη εβδομάδα των νηστειών διέταξε να εξαφανιστούν από την αγορά όλα τα τρόφιμα για να αναγκαστούν οι χριστιανοί να φάνε από αυτά που προέρχονταν από τις θυσίες.