Μπορεί οι πληθωριστικές πιέσεις να υποχωρούν, αλλά η κρίση του κόστους ζωής παραμένει το νούμερο ένα πρόβλημα των νοικοκυριών και φέτος τα Χριστούγεννα. Όπως κατέγραψε πρόσφατη διεθνής έρευνα της ΕΥ, η μία στις δύο οικογένειες με παιδιά ανησυχεί αν η «τσέπη» της θα αντέξει τα χριστουγεννιάτικα έξοδα, αναζητώντας τρόπους μείωσης των εξόδων. Ειδικοί έχουν βαλθεί να μας δίνουν συμβουλές πώς να μειώσουμε το κόστος του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού και τα έξοδα των δώρων, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία.
Δώρα από… (δεύτερο) χέρι
Μία από τις τάσεις που ξεχώρισαν πέρυσι, αλλά συνεχίζεται και φέτος, είναι τα δώρα από «δεύτερο χέρι», για τα οποία προτιμάται ο ευφημισμός “vintage”. Για εξοικονόμηση χρημάτων ή και για λόγους περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι ενδίδουν στη γοητεία του μεταχειρισμένου. Δεν είναι όμως όλοι εξίσου θετικά διακείμενοι στην προοπτική να δεχτούν ή να χαρίσουν δώρα από δεύτερο χέρι. Οι Βρετανοί δείχνουν να τα έχουν αγκαλιάσει περισσότερο από όλους, με έξι στους δέκα να δηλώνουν ότι θα ξοδέψουν χρήματα και για αγορές μεταχειρισμένων ειδών – ιδίως ηλεκτρονικές συσκευές. Το ίδιο ισχύει για την πλειονότητα των Γερμανών και των Ισπανών. Γάλλοι και Ιταλοί είναι πιο επιφυλακτικοί, αν και εκεί η αγορά των μεταχειρισμένων κινείται ανοδικά.
Στην Ελλάδα οι πωλήσεις ειδών από δεύτερο χέρι –ρούχα, αξεσουάρ, smartphones– κερδίζουν συνεχώς έδαφος, με ετήσια αύξηση τζίρου 59% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Ψηφιακά market places, ακόμα και μεγάλες αλυσίδες, ανοίγονται στο χώρο του second hand, ενώ λογαριασμοί ιδιωτών στα social media ειδικεύονται στο «resale».
Των φρονίμων τα παιδιά…
Ειδικοί συστήνουν στους καταναλωτές να βάζουν από νωρίς ένα ποσό στην άκρη, για να μην «πέσουν έξω» τις γιορτές. Αυτό προτείνει στο Εuronews business ο διευθύνων σύμβουλος λιανικής τραπεζικής της βρετανικής Hodge Bank, διαφημίζοντας τους αποταμιευτικούς λογαριασμούς της τράπεζας. «Σε μια ιδανική περίπτωση, όλοι θα θέλαμε να ξεκινάμε το φθινόπωρο με χρήματα στην άκρη για τα Χριστούγεννα και την δαπανηρή εορταστική περίοδο. Όμως, με την αύξηση των τιμολογίων ενέργειας και πάγιων λογαριασμών και τις ανησυχίες για το κόστος ζωής, όλο και περισσότεροι μπορεί να αισθανόμαστε απροετοίμαστοι και να μην έχουμε ακόμη αποταμιεύσει για τις αυξημένες δαπάνες του Δεκεμβρίου», παραδέχεται ο τραπεζίτης.
Στην Ελλάδα πάλι, η αποταμίευση είναι πολυτέλεια για τα περισσότερα νοικοκυριά, που τα βγάζουν πέρα ίσα-ίσα, ενώ τα χαμηλά επιτόκια καταθέσεων δεν κάνουν και πολύ δελεαστική την προοπτική της αποταμίευσης.
Μια άλλη συμβουλή στους καταναλωτές είναι να επιλέγουν δώρα πριν την έναρξη της εορταστικής σεζόν, ιδανικά εν μέσω εκπτώσεων, για να αποφύγουν τις παρορμητικές αγορές. Οι Έλληνες δεν το προτιμούν, καθώς οι περισσότεροι κάνουν τα ψώνια τους την τελευταία εβδομάδα πριν τα Χριστούγεννα, ιδίως οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα που περιμένουν τον 13ο μισθό.
Η επαναχρησιμοποίηση ή η πώληση στολιδιών και διακοσμήσεων από προηγούμενα Χριστούγεννα μπορεί επίσης να βοηθήσει στην εξοικονόμηση χρημάτων, όπως και η κατασκευή χειροποίητων στολιδιών.
Μην πετάξεις τίποτα
Στη διεθνή καταναλωτική έρευνα της ΕΥ για τα Χριστούγεννα, οι οκτώ στους δέκα σκοπεύουν να μειώσουν στο ελάχιστο τη σπατάλη τροφίμων και τέσσερις στους δέκα θα προσκαλέσουν λιγότερους καλεσμένους για να μειώσουν το κόστος του εορταστικού τραπεζιού.
Μια άλλη συμβουλή είναι η χρήση διαδικτυακών εφαρμογών που υπολογίζουν τις ποσότητες και το κόστος των τροφίμων – κάτι που ακούγεται πολύ τεχνοκρατικό και ψυχρό για το μεσογειακό ταπεραμέντο.
Στην έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ για το κόστος του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού επισημαίνεται ότι υπάρχουν επιλογές για όλα τα βαλάντια, από ένα μεγάλο εύρος τιμών. Για παράδειγμα η νωπή εισαγόμενη γαλοπούλα ξεκινάει από τα 7 ευρώ το κιλό, η ντόπια γαλοπούλα φτάνει ως και 15 ευρώ, ενώ η κατεψυγμένη κοστίζει ως και λιγότερο από 5 ευρώ.
Οι συντάκτες του Εuronews συστήνουν επίσης στους καταναλωτές να αγοράσουν μικρότερες κατεψυγμένες γαλοπούλες, για να μην ξοδευτούν. Η συμβουλή τους θυμίζει την «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς, όπου ο φτωχός υπάλληλος Μπομπ Κράτσιτ, προσπάθησε να χορτάσει την πολυμελή του οικογένεια με μια μικροσκοπική χήνα – που ήταν τότε το κρέας των κατώτερων τάξεων. Την τελευταία στιγμή, το αφεντικό του, ο Εμπενέζερ Σκρουτζ, τους φέρνει μια μεγάλη γαλοπούλα, μετανιωμένος για την τσιγγουνιά του. Μια εναλλακτική συμβουλή είναι να παραλείψετε τα ορεκτικά, που φουσκώνουν το λογαριασμό και να περιοριστείτε στα κυρίως πιάτα. Έσχατη λύση είναι το περίφημο «Christmas potluck», η αγγλοσαξονική εκδοχή του δικού μας «ρεφενέ», που ο καθένας φέρνει το δικό του ταψάκι με φαγητό. Στην Ελλάδα, όσο κι αν συνηθίζεται οι καλεσμένοι να φέρνουν φαγητό, ποτό ή γλυκά, θα ήταν μέγιστη απρέπεια να κάνεις ρεβεγιόν αποκλειστικά με «ρεφενέ».