Αντάρτες της Συρίας εξαπέλυσαν τη μεγαλύτερη επίθεση των τελευταίων χρόνων κατά της κυβέρνησης Άσαντ την περασμένη Τετάρτη.
Μέχρι το Σάββατο είχαν πάρει τον έλεγχο “μεγάλων τμημάτων” της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας, του Χαλεπίου.
Η αιφνιδιαστική επίθεση προκάλεσε τα πρώτα ρωσικά πλήγματα στο Χαλέπι από το 2016 και οδήγησε στην αποχώρηση του συριακού στρατού από την πόλη.
Επικεφαλής της επίθεσης ήταν η τζιχαντιστική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – η οποία έχει μακρά και πολύπλοκη ιστορία στη συριακή σύγκρουση.
Η ταυτότητα της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ
Η HTS αρχικά είχε ιδρυθεί με διαφορετικό όνομα, ως Jabhat al-Nusra, το 2011 και ήταν άμεσο παρακλάδι της Αλ Κάιντα.
Στη συγκρότησή της συμμετείχε και ο ηγέτης της αυτοαποκαλούμενης οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι.
Θεωρήθηκε ως μια από τις πιο αποτελεσματικές ομάδες στον πόλεμο κατά του Προέδρου Άσαντ.
Όμως κινητήρια δύναμη της ήταν η τζιχαντιστική της ιδεολογία – και εκείνη την εποχή αυτό θεωρήθηκε ότι ερχόταν σε αντίθεση με τον κύριο συνασπισμό των ανταρτών υπό τη σημαία της Ελεύθερης Συρίας.
Το 2016, ο ηγέτης της ομάδας, Αμπού Μοχάμεντ Αλ Τζαουλάνι, ήρθε σε ρήξη με την Αλ Κάιντα, διέλυσε την Τζαμπάτ αλ Νούσρα, και δημιούργησε μια νέα οργάνωση η οποία πήρε το όνομα Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ, και ένα χρόνο αργότερα συγχωνεύθηκε με πολλές άλλες παρόμοιες ομάδες.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο πόλεμος στη Συρία φαινόταν σαν να είχε τελειώσει.
Η κατάσταση στο έδαφος
Η κυριαρχία του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν αδιαμφισβήτητη στις μεγάλες πόλεις της χώρας, ενώ ορισμένες άλλες περιοχές της Συρίας παρέμεναν εκτός του άμεσου ελέγχου του.
Επρόκειτο για τις περιοχές στα ανατολικά με κουρδικούς πληθυσμούς οι οποίες λίγο παρέμεναν εκτός ελέγχου του συριακού κράτους από τα πρώτα χρόνια της σύγκρουσης.
Υπήρξαν κάποιες συνεχείς, αν και σχετικά σιωπηρές, αναταραχές στο νότο όπου ξεκίνησε η επανάσταση ενάντια στην κυριαρχία του Άσαντ το 2011.
Στην απέραντη συριακή έρημο, υπήρχαν επίσης βάσεις της ομάδας που αυτοαποκαλείται Ισλαμικό Κράτος η οποία εξακολουθούσε να αποτελεί απειλή για την ασφάλεια, ιδιαίτερα κατά την περίοδο κυνηγιού τρούφας, όταν οι άνθρωποι πήγαιναν στην περιοχή για να βρουν την εξαιρετικά κερδοφόρα αυτή λιχουδιά.
Και στα βορειοδυτικά, η επαρχία Ιντλίμπ παρέμενε υπό τον έλεγχο τζιχαντιστών και ανταρτών που είχαν εγκατασταθεί εκεί στο απόγειο του πολέμου.
Η κυρίαρχη δύναμη στο Ιντλίμπ είναι αυτή που εξαπέλυσε την αιφνιδιαστική επίθεση στο Χαλέπι, η Χαγιάτ Ταχρίρ Αλ Σαμ (HTS).
Για αρκετά χρόνια, το Ιντλίμπ ήταν πεδίο μάχης καθώς οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις προσπαθούσαν να ανακτήσουν τον έλεγχό του.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός του 2020
Αλλά η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που επιτεύχθηκε το 2020 με τη μεσολάβηση της Ρωσίας, η οποία υπήρξε εδώ και πολύ καιρό ο βασικός σύμμαχος του Άσαντ, και της Τουρκίας, η οποία υποστήριζε τους αντάρτες, είχε γίνει για μια τετραετία σεβαστή.
Περίπου τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στο Ιντλίμπ – οι περισσότεροι εκτοπισμένοι από πόλεις και χωριά τα οποία οι δυνάμεις του Άσαντ πήραν πίσω από τους αντάρτες σε έναν σκληρό πόλεμο φθοράς.
Το Χαλέπι ήταν ένα από τα πιο αιματηρά πεδία μάχης και αντιπροσώπευε μια από τις μεγαλύτερες ήττες των ανταρτών.
Για να καταφέρει να τους νικήσει, ο Άσαντ βασίστηκε στη ρωσική αεροπορική δύναμη και στην ιρανική στρατιωτική βοήθεια στο έδαφος – κυρίως μέσω πολιτοφυλακών που χρηματοδοτούνται από το Ιράν.
Μεταξύ αυτών ήταν και η Χεζμπολάχ.
Κλειδί η αποδυνάμωση Χεζμπολάχ και Ιρανών
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα συντριπτικά πλήγματα που υπέστη πρόσφατα η Χεζμπολάχ από την επίθεση του Ισραήλ στον Λίβανο, καθώς και τα ισραηλινά πλήγματα στους ιρανούς στρατιωτικούς διοικητές εντός των συριακών εδαφών, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην απόφαση των τζιχαντιστικών και λοιπών ανταρτικών ομάδων που έλεγχαν το Ιντλίμπ να κάνουν την ξαφνική, απροσδόκητη προέλαση προς το Χαλέπι.
Η HTS είχε δείξει ελάχιστα σημάδια απόπειρας να αναζωπυρώσει τη συριακή σύγκρουση μέχρι αυτή την εβδομάδα. Είχε τη βάση ισχύος του στο Ιντλίμπ όπου είναι η de facto τοπική κυβέρνηση, αν και οι προσπάθειές του προς τη νομιμότητα έχουν αμαυρωθεί από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Έχει επίσης εμπλακεί σε κάποιες σκληρές εσωτερικές διαμάχες με άλλες ομάδες.
Εν πάση περιπτώσει, δεν έδειχνε να έχει φιλοδοξίες να επεκτείνει την κυριαρχία του σε άλλες περιοχές πέρα από του Ιντλίμπ.
Από τη ρήξη με την Αλ Κάιντα, ο στόχος του είχε περιοριστεί στην προσπάθεια να εγκαθιδρύσει ένα ισλαμικό φονταμενταλιστικό κράτος στη Συρία και όχι ένα ευρύτερο χαλιφάτο, όπως επιδίωκε το Ισλαμικό Κράτος.
Επίσης δεν έδειχνε ότι θα επιδίωκε να αναζωπυρώσει τη συριακή σύγκρουση σε μεγάλη κλίμακα και να αμφισβητήσει την κυριαρχία του Άσαντ στην υπόλοιπη Συρία – τουλάχιστον όχι μέχρι την περασμένη εβδομάδα.