Χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία δανείζονται ακριβότερα και δανείζουν την Ελλάδα φθηνότερα.
Αν λοιπόν οι οικονομίες της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ιταλίας ήταν π.χ. ασθενείς με σάκχαρο, η Ελλάδα θα παρουσίαζε καλύτερες μετρήσεις όχι γιατί είναι υγιέστερη, αλλά γιατί βρίσκεται σε πρόγραμμα ινσουλίνης.
Αρκετοί πιστεύουν πως μετά το 2019 έχουμε απομακρυνθεί από τη διακεκαυμένη ζώνη της κρίσης και της χρεοκοπίας. Οι δυναμικοί, σε σύγκριση με αυτούς των άλλων Ευρωπαίων, ρυθμοί ανάπτυξης και τα πρωτογενή πλεονάσματα συνηγορούν προς αυτό.
Απέχουμε όμως ακόμη από την οριστική έξοδο από το τούνελ.
Η εκτίμηση της στήλης συγκλίνει με αυτούς που υποστηρίζουν πως η χρεοκοπία του 2010 πρόκειται να μας στοιχειώνει για πολλές δεκαετίες ακόμη.
Δεν αναφέρομαι κατ’ ανάγκη στο 2032 που λήγει η περίοδος χάριτος για το ένα τρίτο του χρέους και περίπου 25 δισ. ευρώ συσσωρευμένων τόκων.
Η πτώση του ΑΕΠ και εισοδήματος την περασμένη δεκαετία, σε συνδυασμό με την καθυστέρηση της δυναμικής εκτίναξης, έχει αφήσει στη χώρα αδυναμίες που θα μας ακολουθούν για δεκαετίες.
Διάβαζα στην τελευταία έκθεση του τμήματος αναλύσεων της Eurobank για την ελληνική οικονομία πως το πραγματικό Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας το β’ τρίμηνο 2024 ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα (δ’ τρίμηνο 2019) κατά 8,4%, ωστόσο παρέμεινε χαμηλότερο κατά 21,5% σε σχέση με την κορυφή του β’ τριμήνου του 2007.
Η Ελλάδα το 2024 έχει χαμηλότερο ΑΕΠ από το 2007. Η Πολωνία, η Ρουμανία και η Τουρκία π.χ. το 2007 είχαν ΑΕΠ 429 δισ. δολ., 175 δισ. δολ. και 680 δισ. δολ., αντίστοιχα. Το 2024 θα έχουν πάνω από 700 δισ., 324 δισ. και 900 δισ. δολ., αντίστοιχα.
Βλέπουμε πως μεταξύ 2007 και 2024 χώρες των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης διπλασίασαν το ΑΕΠ τους, ενώ το ελληνικό στο ίδιο χρονικό διάστημα μειώθηκε. Αυτό έχει αρχίσει να φαίνεται όταν συγκρίνουμε τα εισοδήματα των Ελλήνων με αυτά των άλλοτε φτωχότερων λαών της “Σοβιετίας”.
Η Τουρκία εμφανίζει πλέον υπερτετραπλάσιο ΑΕΠ και αυτό σημαίνει πως με τις ίδιες αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ, π.χ. 5%, η Τουρκία διαθέτει 45-50 δισ. δολ. τον χρόνο και η Ελλάδα 10.
Αντιλαμβάνεσθε τη διαφορά δυναμικού;
Η Ρουμανία το 2007 με 175 δισ. δολ. ήταν πίσω από την Ελλάδα που ξεπερνούσε τα 240 δισ. δολ., αλλά το 2023 με 324 δισ. είναι μπροστά.
Η υστέρηση αυτή είναι αρκετή για να εξηγήσει το χαμηλό επίπεδο των μισθών για το οποίο διαμαρτύρονται ηχηρότερα αυτοί που φέρουν τη μεγαλύτερη ευθύνη: οι κρατιστές και η αριστερά.
Η μεγαλύτερη ίσως απώλεια της χώρας τη δεκαετία που πέρασε ήταν η φυγή άνω των 500 χιλ. υψηλής ειδίκευσης και σίγουρα και νοημοσύνης νέων Ελλήνων στο εξωτερικό.
Η έλλειψη επαρκούς εργατικού δυναμικού υψηλής ειδίκευσης δεν βοηθά στον πολλαπλασιασμό των καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Η συρρίκνωση του υψηλότερης νοημοσύνης πληθυσμού γεμίζει την πολιτική σκηνή και τις θέσεις ευθύνης με χαμηλής στάθμης επιλογές.
Οι απουσία των 500 χιλ. είναι περίπου το 5% του δημογραφικά φθίνοντος πληθυσμού της χώρας. Το πλήγμα αυτό ίσως αποδειχτεί η χαριστική βολή.
Τα αίτια της φτώχειας μας
Η χρεοκοπία του 2010 ξεκίνησε τη δεκαετία του ’80 με την εκτόξευση του χρέους, των δημοσίων υπαλλήλων και των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων. Υπό αυτή την οπτική ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι ο πατριάρχης της χρεοκοπίας και της υστέρησης.
Την υπογραφή για τη χρεοκοπία του 2010 όμως την έβαλε η διακυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή κατά την περίοδο 2004-2009, όταν εκτίναξε τα ελλείμματα και το χρέος. Η προσωπική συνέντευξη που εφάρμοσε ο Προκόπης Παυλόπουλος προκειμένου να παρακάμψει το ΑΣΕΠ είναι χαρακτηριστικό δείγμα γραφής της περιόδου.
Την καταστροφή θα μπορούσε να αποσοβήσει την τελευταία στιγμή ο Γ. Παπανδρέου αν είχε καταλάβει 6 μήνες νωρίτερα πως παρέλαβε μια χρεοκοπημένη χώρα και ελάμβανε το 10% των μέτρων που ελήφθησαν τα επόμενα δέκα χρόνια.
Δεν το αντελήφθη εγκαίρως όμως, και όταν το αντελήφθη ξεκίνησε διάφορα “Βαρουφακικά” περί ενός πιστολιού που είναι πάνω στο τραπέζι.
Η κρίση θα μπορούσε να είχε τελειώσει νωρίτερα αν ο “σοφός λαός” το 2015 δεν είχε πιστέψει πως ο κ. Τσίπρας με τον Λαφαζάνη και τον Βαρουφάκη μπορούν να σκίσουν το μνημόνιο και να μας οδηγήσουν στη γη της Επαγγελίας. Αντί η κρίση και η ύφεση να τελειώσουν το 2015, τελείωσαν το 2019.
Από τα 250 δισ. ευρώ για τα οποία χρεοκοπήσαμε το 2010, τα 200 δισ. είχαν προκύψει σαν κρατική συμμετοχή στις συντάξεις. Όπως έλεγε και ο μακαρίτης ο Θ. Πάγκαλος, “μαζί τα φάγαμε”. Σίγουρα κάποιοι έφαγαν περισσότερα λόγω υψηλότερης διαπλοκής.
Δεν συνέβη εν αγνοία της πλειοψηφίας αλλά ως ανταλλάγματα σε αυτήν προκειμένου να τους παραχωρήσει τα κλειδιά των ταμείων για να συνεχιστεί το γλέντι.
Ως μεσογειακός και βαλκανικός λαός γοητευόμαστε πιο εύκολα από κούφια λόγια και από κούφιους ανθρώπους. Το αν έχουμε απομακρυνθεί από τη ζώνη πυρός της χρεοκοπίας θα το διαπιστώσουμε στην πρώτη διεθνή κρίση, όταν τα διεθνή κεφάλαια θα αρχίσουν να παίρνουν αποστάσεις από οικονομίες και κοινωνίες υψηλού ρίσκου.
Κώστας Στούπας
capital.gr