Με τα άρθρα 203-207 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/2006) και με το άρθρο 266 Ν. 3852/2010 (Πρόγραμμα Καλλικράτης) θεσπίστηκε, η υποχρέωση κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τους Δήμους.
Και πολύ ορθώς καθώς όταν δεν ξέρεις που πας, όλα τα βήματα είναι σωστά. Και δεν αρκεί να ξέρει μόνο ο δήμαρχος, άντε και οι αντιδήμαρχοι που πάνε, πρέπει να το γνωρίζουν και να συμφωνούν και οι υπηρεσίες του δήμου και πρωτίστως οι πολίτες.
Γιαυτό και ο οδηγός για τη εκπόνηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που έχει εκδώσει η ΕΕΤΑΑ περιλαμβάνει πολλές και επίπονες διαδικασίες αμφίδρομης επικοινωνίας σε δύο φάσεις.
Πρώτα πρέπει να συμφωνήσουν όλοι δημοτική αρχή, υπηρεσίες και πολίτες το πως θέλουν να διαμορφώσουν την πόλη τους (Στρατηγικός Σχεδιασμός) και στην συνέχεια να συμφωνήσουν πώς θα το κάνουν (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα).
Δυστυχώς τα κοστοβόρα Επιχειρησιακά Προγράμματα παρατηρείται το φαινόμενο ούτε καν οι δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφίας να μην τα γνωρίζουν.
Ούτε βέβαια οι υπηρεσίες και πολύ περισσότερο ούτε οι πολίτες.
Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει καμία αξία αφού κανένας δεν συνδράμει στην προσπάθεια της δημοτικής αρχής και κανένας δεν είναι διατεθειμένος να κάνει υπομονή και θυσίες αφού δεν γνωρίζει τον στόχο.
Και για να γνωρίσουν το στόχο απαιτείται επικοινωνιακή τέχνη. Διότι το Επιχειρησιακά Προγράμματα είναι πάνω από όλα μια διαδικασία που θέλει χρόνο και τρόπο στην επικοινωνία.
Πρώτα από όλα κατά την διάρκεια της τεχνικής τους κατάρτισης απαιτούν δημοσιοποίηση της διαδικασίας σε διάρκεια για να το οικειοποιηθούν οι συντελεστές.
Στην συνέχεια θέλει εκλαΐκευση και απλοποίηση μέσω οπτικοποίησης έτσι ώστε να είναι σίγουρο ότι όταν στην τελική φάση του Στρατηγικού Σχεδιασμού ψηφιστεί από το Δημοτικό Συμβούλιο, το γνωρίζουν όλοι οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι υπηρεσίες του Δήμου και οι περισσότεροι δυνατοί πολίτες. Γι αυτό πριν φτάσουμε στην ψηφοφορία απαιτούνται διαδικασίες ανάδρασης.
Το βασικό είναι να συμφωνήσουν και να κατανοήσουν όλοι τα προβλήματα και τις απειλές. Αξιολογούν όλοι τα ίδια προβλήματα; Μήπως υπάρχουν κατηγορίες πολιτών ή υπαλλήλων που έχουν διαφορετικές οπτικές γωνίες; Ποια είναι η σημασία της επίλυσης δέκα προβλημάτων από την δημοτική αρχή αν οι πολίτες δίνουν προτεραιότητα σε κάποια άλλα;
Και αφού ολοκληρωθεί η πρώτη φάση τότε περνάμε με άλλους όρους στην δεύτερη που είναι η κατάρτιση του Ε.Π.
Τότε οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι διοικητικές υπηρεσίες και οι πολίτες πρέπει να προτείνουν εφικτά μέτρα που θα οδηγήσουν στο όραμα του Στρατηγικού Σχεδιασμού.
Να γίνουν οι προτάσεις, να κοστολογηθούν, να αναλυθεί το νομικό πλαίσιο, να βρεθούν οι πόροι και να μπουν τα χρονοδιαγράμματα.
Να γίνουν από όλους κατανοητές οι δυσκολίες του εγχειρήματος και ότι δεν λύνονται όλα με ένα μαγικό ραβδάκι.
Αυτή η διαδικασία θέλει ακόμη περισσότερη κωδικοποίηση και οπτικοποίηση. Πρέπει όλοι να κατανοήσουν τα όρια των λύσεων, τους διαθέσιμους πόρους, αλλά και τις αδυναμίες που υπάρχουν και τις θυσίες που απαιτούνται για να επιτευχθεί το όραμα.
Και το Ε.Π λειτουργεί ως εργαλείο προσανατολισμού για κάθε εμπλεκόμενο αλλά και στο τέλος κανόνας που πρέπει όλοι να ακολουθήσουν διότι προέκυψε μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες.
Διότι το Ε.Π. είναι ένα συνεκτικό σύνολο αξόνων προτεραιότητας για δράσεις τοπικής ανάπτυξης που αποσκοπεί στην υλοποίηση του αναπτυξιακού σχεδιασμού του Δήμου όχι μόνο μέσα από την υλοποίηση έργων και δράσεων αλλά και από την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων που διαθέτει, τις συνεργασίες που θα επιδιώξει και τις επενδύσεις που θα υλοποιήσει.
Και για να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή κατανόηση και εμπλοκή χρειάζονται τεχνικές επικοινωνίας που πρέπει να συνοδεύουν μια χρονοβόρα διαδικασία. Το Ε.Π. είναι πάνω από όλα μια διαδικασία και όχι ένα παραδοτέο.
Χρειάζεται η δημιουργία μιας ανοιχτής πλατφόρμας όπου ο κάθε πολίτης εργαζόμενος ή δημοτικός σύμβουλος θα μπορεί να ανακτά άμεσα κάθε χρήσιμη πληροφορία.
Χρειάζονται ερωτηματολόγια, ψηφοφορίες και forum συνεχούς διαβούλευσης.
Αξιοποίηση των Social Media με στοχευμένες σε εξειδικευμένα κοινά καμπάνιες και κίνητρα. Επεξηγηματικά video για κάθε άξονα δράσης.
Δράσεις συνεχούς αναφοράς στο Ε.Π στους στόχους του και στην χρησιμότητά του.
Ενημερωτικά έντυπα.
Συνεχείς εκδηλώσεις διαβουλεύσεων, συνελεύσεις σε γειτονιές και χώρους δραστηριοτήτων ξεχωριστά και εξειδικευμένα.
Ντοκουμέντα, δελτία τύπου και κωδικοποιημένα συμπεράσματα.
Έξυπνο εικαστικό περιεχόμενο για την οπτικοποίηση και την κατανόηση του Ε.Π.
Μέθοδος Επιχειρησιακής Νοημοσύνης για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την επικαιροποίηση του Ε.Π.
Ο στόχος ενός Ε.Π δεν είναι να το αποκτήσει και να το κατανοήσει ο Δήμαρχος και 2-3 δημοτικοί σύμβουλοι. Ο Στόχος είναι να το κατανοήσουν και να το αποδεχτούν ως οδηγό οι πολίτες και οι υπηρεσίες του δήμου.
Γι αυτό και το Ε.Π είναι πάνω από όλα διαδικασία επικοινωνίας.