- «Τιμές διαμερισμάτων που καίνε» και «κυνήγι θησαυρού» είναι οι δύο φράσεις που θα μπορούσαν να συνοψίσουν την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά ακινήτων.
Ακριβή και δυσεύρετη θα συνεχίσει να είναι η κατοικία στην Ελλάδα. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας κατά το 2023-24 θα συνεχίσουν να διαμορφώνονται συνθήκες υπερβάλλουσας ζήτησης στην αγορά οικιστικών ακινήτων που, σε συνδυασμό με την βραδεία αποκλιμάκωση του κόστους κατασκευής, αναμένεται να οδηγήσουν σε μέση άνοδο των τιμών των κατοικιών κατά περίπου 7% ετησίως.
Τα εργαλεία
Στο οπλοστάσιο της κυβέρνησης πάντως υπάρχουν ακόμη δύο εργαλεία ώστε να προκύψουν περισσότερα ακίνητα στην αγορά. Ο λόγος γίνεται για το πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» που έχει μείνει προς το παρόν στα χαρτιά από το 2022 και από την άλλη το πιο μακροπρόθεσμο σχέδιο της κοινωνικής αντιπαροχής.
Επιδότηση 10.000€ για «κλειστές» κατοικίες
Περίπου 750.000 κατοικίες είναι σήμερα δηλωμένες ως κενές, το 15% του συνολικού αποθέματος κατοικιών της χώρας, το οποίο θα μπορούσε δυνητικά να προσφέρει σημαντική «ανάσα», εάν επέστρεφε στην αγορά.
Σε αυτή τη κατεύθυνση το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» το οποίο αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες να ενεργοποιηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου και αποσκοπεί στην ένταξη κενών κατοικιών στην αγορά με την επιδότηση των ιδιοκτητών για την αναβάθμισή τους.
Στο πρόγραμμα θα μπορούν να συμμετέχουν ιδιοκτήτες κατοικιών με ετήσιο εισόδημα έως 40.000 ευρώ και ακίνητη περιουσία έως 300.000 ευρώ, ενώ αποκλείονται όσοι έχουν ενταχθεί σε προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας ή ανακαίνισης για οποιοδήποτε ακίνητό τους τα τελευταία πέντε έτη.
Το ακίνητο πρέπει να έχει εμβαδόν έως 100 τ.μ. και να βρίσκεται σε αστική περιοχή, δεν πρέπει να έχει δηλωθεί ως πρώτη κατοικία, ή ως μισθωμένη αλλά να αναφέρεται ως κενή στο Ε2 των τριών τελευταίων ετών.
Οι εντασσόμενοι στο πρόγραμμα επιδοτούνται για δαπάνες επισκευής και ανακαίνισης έως 10.000 ευρώ, (περιλαμβάνονται υλικά και εργασίες).
Η επιδότηση φθάνει στο 40% της δαπάνης με προϋπόθεση την ηλεκτρονική εξόφληση των τιμολογίων και την εκμίσθωση του ακινήτου για τουλάχιστον τρία χρόνια.
Έρχονται blocks κοινωνικών κατοικιών
Από το 2024 θα ξεκινήσει και το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής. Στόχος του προγράμματος είναι η ανέγερση 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους έως 39 ετών.
Από την καταγραφή που έχει γίνει ενόψει της εφαρμογής του προγράμματος, εντοπίστηκαν 98 κατάλληλα οικόπεδα εντός σχεδίου, συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων, εκ των οποίων το ένα τρίτο είναι στην Αττική αλλά και 10 οικόπεδα με οικοδομική άδεια επιφάνειας 75 στρεμμάτων τα οποία θεωρούνται τα πλέον ώριμα για αξιοποίηση.
Στο σχεδιασμό εντάσσονται όμως και εκτάσεις εκτός σχεδίου όπως και αδιάθετες κατοικίες, διαμερίσματα, γραφεία. Μέσα στο 2024, αναμένεται να «βγουν στην αγορά», 11 στρέμματα στη Κηφισιά, 20 στην Παιανία, 40 στη Λάρισα, 28 στρέμματα στη Ξάνθη και 74 στρέμματα στο Βόλο, όπου και θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες.
Πώς θα λειτουργεί
Η ΔΥΠΑ θα παραχωρεί το αδόμητο οικόπεδο, για το οποίο θα επιλέγεται ο ανάδοχος μετά από διαγωνισμό που θα αναλαμβάνει να κατασκευάσει σύγχρονα κτίρια κατοικιών και εμπορικών χρήσεων, με βάση τις προδιαγραφές που προβλέπει η προκήρυξη.
Ο δημόσιος φορέας θα διατηρεί την κυριότητα των ακινήτων, ενώ ο ανάδοχος θα λαμβάνει ως αντάλλαγμα την παραχώρηση της εκμετάλλευσης μέχρι την κάλυψη του κόστους και με την προϋπόθεση ότι ποσοστό των κατοικιών θα διατίθεται με μειωμένο ενοίκιο στους δικαιούχους του προγράμματος κοινωνικής αντιπαροχής.
Η διάρκεια της παραχώρησης θα ορίζεται στην προκήρυξη κάθε διαγωνισμού καθώς δεν μπορεί να είναι ενιαία για όλες τις περιοχές και τις αξίες της γης, ενώ το ποσοστό εκμετάλλευσης του αναδόχου θα κυμαίνεται μεταξύ 30% και 60%, με σκοπό να διασφαλίζεται δημόσιο συμφέρον, αλλά και να είναι το πρόγραμμα ελκυστικό, ώστε οι ιδιώτες κατασκευαστές να χτίσουν σύγχρονες ποιοτικές κοινωνικές κατοικίες.
Το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος
Το 2024 αναμένεται να τέλος τρέξουν οι διαγωνισμοί και να επιλεχθούν οι ανάδοχοι βάσει των τεχνικών προδιαγραφών που θα οριστούν από τη ΔΥΠΑ.
Μέσα στο 2025 αναμένεται η ανέγερση των κατοικιών από τους ιδιώτες κατασκευαστές, ενώ θα υπάρξει από τη ΔΥΠΑ η πρόσκληση και η επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων.
Από τις αρχές του 2026 έως και το τέλος του έτους αναμένεται η μίσθωση σταδιακά του 50% των κατοικιών για λογαριασμό του Δημοσίου, με χαμηλό ενοίκιο, σε νέους βάσει κριτηρίων ενώ θα υπάρχει ειδική ποσόστωση για τρίτεκνους και πολύτεκνους.