Σαν σήμερα, το υποβρύχιο Παπανικολής, με κυβερνήτη τον Σοφικίτη Πλωτάρχη Μίλτο Ιατρίδη, επιτίθεται εναντίον μεγάλης ιταλικής νηοπομπής στην Αδριατική θάλασσα και βυθίζει στα Στενά του Οτράντο τρία ιταλικά οπλιταγωγά, που μετέφεραν πολεμικό υλικό στα παράλια της Αλβανίας.
Μία χριστουγεννιάτικη ιστορία απ’ το έπος του ’40. Ο Ελληνο-ιταλικός πόλεμος μαίνεται, όχι μόνο στα βουνά της Ηπείρου, αλλά και στη θάλασσα της Μεσογείου.
Το ιταλικό ναυτικό ήταν το μεγαλύτερο των εμπολέμων, ξεπερνούσε ακόμα και το βρετανικό. Το ελληνικό ναυτικό είχε μόλις 5 υποβρύχια, τεχνολογίας Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ένα από αυτά ήταν το υποβρύχιο «Ο Παπανικολής».
Κυβερνήτης του ήταν ο Μίλτος Ιατρίδης, ένας θαρραλέος, αλλά και απείθαρχος θαλασσόλυκος.
Γεννημένος το 1906 στο Σοφικό Κορινθίας, ο Ιατρίδης εισήχθη στην Στρατιωτική Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το 1921, από όπου αποφοίτησε μάχιμος σημαιοφόρος το 1926. Το 1939 προβιβάζεται στον βαθμό του Πλωτάρχη, ενώ για το σπουδαίο του κατόρθωμα εναντίον των ιταλικών δυνάμεων το 1940 προβιβάζεται σε αντιπλοίαρχο επ’ ανδραγαθία και του απονέμεται το «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας». Μέχρι τα μέσα του 1941 ο Ιατρίδης δρούσε στη θάλασσα του Σαρωνικού από τις ακτές του οποίου παρελάμβανε σαμποτέρ (κυρίως Άγγλους και Νεοζηλανδούς) που σκοπό είχαν να προκαλέσουν δολιοφθορές στις κατοχικές δυνάμεις που έφθαναν στην Κορινθία και τους μετέφερε στην Κρήτη.
Ο Ιατρίδης διετέλεσε διοικητής Αρχιπελάγους (1944-1945), διοικητής Στολίσκου Βορείου Αιγαίου (1947) και διοικητής της Ναυτικής Ακαδημίας (1948). Αποστρατεύτηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1952 ως πλοίαρχος του Πολεμικού Ναυτικού. Στην προσωπική του ζωή, ήταν παντρεμένος με τη Λέλα Ιατρίδη και είχε μια κόρη, την οποία ονόμασε χαρακτηριστικά Αδριατική, από τη θάλασσα δηλαδή που τόσο είχε τρομοκρατήσει ο πλωτάρχης μπαμπάς!
Η μοίρα έμελλε ωστόσο να δείξει το σκληρό της πρόσωπο στον πλοίαρχο, ο οποίος σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας στις 18 Φεβρουαρίου 1960, όντας μόλις 54 ετών. Ο άνθρωπος που έγραψε μια από τις πιο ηρωικές σελίδες στην ιστορία του Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου του 1940 δεν ήταν πια στη ζωή, ο άθλος του έμελλε όμως να μακροημερεύσει.
Τι έγινε στις 22 Δεκεμβρίου
Στις 22 Δεκεμβρίου του 1940, το υποβρύχιο έκανε περιπολία κοντά στις ακτές της ιταλοκρατούμενης Αλβανίας. Το ελληνικό πλήρωμα συνέλαβε ένα ιταλικό ιστιοφόρο, συμβάν που θα μπορούσε να είναι άνευ σημασίας. Ο Ιατρίδης, όμως, ανακάλυψε ότι το ιστιοφόρο μετέφερε έγγραφα του ιταλικού ναυτικού, που έδειχναν ότι επρόκειτο να φτάσει εντός ολίγων ημέρων μεγάλη νηοπομπή, στο λιμάνι του Αυλώνα στην Αλβανία. Ο Αυλώνας ήταν ο κεντρικός σταθμός ανεφοδιασμού των ιταλικών δυνάμεων, που βρίσκονταν στο μέτωπο. Το Παπανικολής «έστησε καρτέρι» γύρω απ’ το λιμάνι και περίμενε να έρθουν τα ιταλικά πλοία, που θα μετέφεραν εφόδια για τον ιταλικό στρατό. Δύο μέρες μετά, στις 24 Δεκεμβρίου, παραμονή των Χριστουγέννων, εμφανίστηκαν στον ορίζοντα. Το υποβρύχιο εκτόξευσε δύο τορπίλες και διέλυσε το μεταγωγικό πλοίο «Φιρέντσε». Ήταν μία εξαιρετική στρατηγική νίκη για τους Έλληνες.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι Ιταλοί δεν χάρηκαν καθόλου. Πήραν τον Παπανικολή «στο κατόπι» και εκτόξευσαν δεκάδες βόμβες με την ελπίδα να το βυθίσουν.
Έριξαν 85 βόμβες βυθού. Δεν το πέτυχε ούτε μία. Το πλήρωμα του υποβρυχίου πέρασε την παραμονή και την ημέρα των Χριστουγέννων, στο βυθό της θάλασσας, κυνηγημένο από το ιταλικό ναυτικό. Έφτασαν μέχρι την Κροατία. Ένας απ’ τους ναύτες του Παπανικολή, ο Νικόλαος Τασιάκος, είπε ότι ανήμερα των Χριστουγέννων, οι ναύτες έγνεφαν τα «χρόνια πολλά»μεταξύ τους και δε μιλούσε κανείς. Το υποβρύχιο έπρεπε να μείνει πολλές ώρες στον βυθό και χρειαζόταν να κάνουν οικονομία στο οξυγόνο. Το ελληνικό ναυτικό δεν παραδόθηκε ποτέ στους κατακτητές. Έφτασε στη Μέση Ανατολή, απ’ όπου βοηθούσε καθημερινά στον αγώνα της Ελλάδας. Ήταν τα σιωπηλά Χριστούγεννα του Παπανικολή.