Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν γύρω και κάτω από τα θεμέλια του Παρθενώνα αποκαλύπτουν πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή και την αρχιτεκτονική της Αρχαίας Αθήνας.
Πριν την κατασκευή του Παρθενώνα, υπήρχαν άλλες κατασκευές στον ίδιο χώρο, όπως ο λεγόμενος “Προπαρθενώνας”. ……….Τι Ήταν ο Προπαρθενώνας;
Ο Προπαρθενώνας ήταν ο πρώτος μεγάλος δωρικός ναός που χτίστηκε πάνω στην Ακρόπολη, αντικαθιστώντας μικρότερους και παλαιότερους ναούς της Γεωμετρικής και της Αρχαϊκής περιόδου.
Η κατασκευή του ξεκίνησε γύρω στο 490 π.Χ., αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Το 480 π.Χ., κατά την εισβολή των Περσών στην Αθήνα, ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς, πριν προλάβει να ολοκληρωθεί.
Τα υλικά του Προπαρθενώνα χρησιμοποιήθηκαν ως θεμέλια για τον νέο Παρθενώνα. Με αυτόν τον τρόπο, οι Αθηναίοι τίμησαν τη μνήμη του.
Η αντισεισμική θωράκιση του Παρθενώνα, που είναι αξιοθαύμαστη δεδομένης της ηλικίας του, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο που σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν τα θεμέλιά του. Οι αρχαίοι Έλληνες μηχανικοί είχαν κατανοήσει βασικές αρχές που, αν και δεν χαρακτηρίζονταν ως «αντισεισμική τεχνολογία» τότε, είχαν εξαιρετικά αποτελέσματα στη θωράκιση του μνημείου απέναντι σε σεισμούς.
- Χρήση Γεωμετρίας και Υλικών
Τα θεμέλια του Παρθενώνα κατασκευάστηκαν από ογκώδεις μαρμάρινες πλάκες, που εδράζονται σε στρώματα συμπαγούς ασβεστόλιθου.
Το βάρος και η πυκνότητα των υλικών προσφέρουν σταθερότητα, ενώ οι πλάκες τοποθετήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να κατανέμονται οι δυνάμεις ομοιόμορφα. - Συμπαγές Υπόστρωμα
Πριν από την τοποθέτηση των θεμελίων, το υπόστρωμα ισοπεδώθηκε και ενισχύθηκε με στρώσεις από μικρές πέτρες και χώμα. Αυτό το στρώμα λειτουργεί ως “απορροφητής” των δονήσεων, μειώνοντας τη μεταφορά τους προς το μνημείο. - Αρθρωτή Σύνδεση των Λίθων
Οι πέτρες στα θεμέλια (και γενικότερα στην κατασκευή) συνδέονται μεταξύ τους με τέτοια ακρίβεια, ώστε να μην απαιτούν κονίαμα. Αυτή η “αρθρωτή” σύνδεση επιτρέπει ελαφριές κινήσεις κατά τη διάρκεια σεισμών, αποτρέποντας ρωγμές και καταρρεύσεις. - Απορρόφηση Κραδασμών
Τα θεμέλια σχεδιάστηκαν ώστε να επιτρέπουν τη διαχείριση των δονήσεων. Η διάταξη των λίθων και η σταδιακή απορρόφηση της ενέργειας μειώνουν τις σεισμικές επιπτώσεις στα ανώτερα τμήματα του μνημείου. - Αρμονία με το Περιβάλλον
Οι αρχιτέκτονες αξιοποίησαν την τοπογραφία του λόφου της Ακρόπολης. Το φυσικό πέτρωμα ενισχύει τη σταθερότητα των θεμελίων, δημιουργώντας μια βάση που «συνεργάζεται» με τις δονήσεις αντί να αντιστέκεται απόλυτα σε αυτές.
Τα Αποτελέσματα
Η προσεκτική αυτή κατασκευή επέτρεψε στον Παρθενώνα να αντέξει αμέτρητους σεισμούς μέσα στους αιώνες. Παρόλο που έχει υποστεί φθορές από πολέμους και τον χρόνο, τα θεμέλιά του παραμένουν εξαιρετικά ανθεκτικά.
Η αντισεισμική θωράκιση του Παρθενώνα είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της σοφίας των αρχαίων μηχανικών. Μας δείχνει ότι η γνώση των υλικών, η κατανόηση της γεωμετρίας και η αρμονία με το περιβάλλον είναι βασικά στοιχεία για τη δημιουργία ανθεκτικών κατασκευών.
Σήμερα, οι μελετητές εμπνέονται από αυτές τις τεχνικές, προσαρμόζοντάς τες στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και την αντισεισμική μηχανική.
Ο Παρθενώνας, λοιπόν, δεν είναι μόνο μνημείο πολιτισμού, αλλά και φάρος τεχνικής ευφυΐας που αντέχει στο πέρασμα του χρόνου.