Οι λακκούβες και τα μπαλώματα στους ελληνικούς δρόμους αποτελούν ένα πρόβλημα που, παρά τη συνεχή εξέλιξη των υποδομών, παραμένει επίκαιρο και ταυτόχρονα επικίνδυνο. Στην καρδιά του ζητήματος βρίσκεται η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων, εργολάβων και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, καθώς και η ασυνέπεια στην αποκατάσταση των οδοστρωμάτων μετά από έργα υποδομής.
Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης δεν περιορίζονται μόνο στη δυσφορία των πολιτών. Οι δρόμοι με κακοτεχνίες προκαλούν σοβαρά τροχαία ατυχήματα, ενώ η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου έχει και οικονομικό κόστος. Επιπλέον, η απουσία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού συχνά οδηγεί σε αλληλοεπικαλυπτόμενες εργασίες, όπως συμβαίνει με έργα αποχέτευσης, φυσικού αερίου ή τηλεπικοινωνιών, που σκάβουν τον ίδιο δρόμο διαδοχικά μέσα σε λίγους μήνες. Το παράδειγμα της οδού Φαρμάκη στα Τρίκαλα ή της οδού στο Ναύπλιο που σκάφτηκε 57 φορές μέσα σε δύο χρόνια, είναι χαρακτηριστικά.
Το θεσμικό πλαίσιο προσπαθεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, με πιο πρόσφατη και ελπιδοφόρα προσπάθεια την πλατφόρμα e-Διέλευσις, που δημιουργήθηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Στόχος της είναι να βελτιώσει τον συντονισμό μεταξύ των παρόχων και των δήμων, ώστε να μειωθούν οι περιττές παρεμβάσεις και οι κακοτεχνίες στους δρόμους. Παρά τις πρώτες ενθαρρυντικές ενδείξεις, όπως η εγγραφή 270 δήμων και περιφερειών στο σύστημα, η ουσιαστική βελτίωση της κατάστασης προϋποθέτει την επέκταση της πλατφόρμας και σε άλλες εργασίες πέρα από τις τηλεπικοινωνίες, όπως τα έργα ύδρευσης ή αποχέτευσης.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι βαθύτερο και δεν περιορίζεται στη χρήση εργαλείων όπως το e-Διέλευσις. Απαιτείται αυστηρότερος έλεγχος στις άδειες εκσκαφών, ουσιαστικές κυρώσεις για τις κακοτεχνίες και πλήρης αποκατάσταση των δρόμων, κάτι που σήμερα δεν τηρείται συστηματικά. Ειδικά για έργα μεγάλης κλίμακας, όπως η εγκατάσταση οπτικών ινών, παρατηρείται συχνά κακή ποιότητα των επισκευών και απουσία μέτρων ασφαλείας, γεγονός που οδηγεί σε περαιτέρω φθορές και κινδύνους.
Ορισμένοι δήμοι έχουν λάβει αυστηρότερα μέτρα, όπως η Αθήνα, όπου οι εργολάβοι υποχρεώνονται να παρέχουν εγγυήσεις και φωτογραφίες πριν και μετά τα έργα. Ωστόσο, η συνολική εικόνα παραμένει προβληματική. Όπως παραδέχονται οι τοπικές αρχές, το θεσμικό πλαίσιο που εξαιρεί, για παράδειγμα, εταιρείες φυσικού αερίου από την υποχρέωση λήψης άδειας, δημιουργεί κενά και περιθώρια κατάχρησης.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με διεθνείς αναφορές, κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις της Ευρώπης όσον αφορά την ποιότητα των δρόμων. Ενδεικτικά, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρονται ετησίως περισσότερες από 20 εκατομμύρια λακκούβες, με κόστος αποκατάστασης που ξεπερνά τα 1,2 δισ. ευρώ. Στη χώρα μας, οι δήμοι αντιμετωπίζουν χιλιάδες αιτήματα αποζημιώσεων κάθε χρόνο, με τις μέσες αποζημιώσεις να κυμαίνονται στα 500 ευρώ ανά περίπτωση, ενώ έχουν υπάρξει περιπτώσεις σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων που επιβάρυναν τους φορείς με πολύ μεγαλύτερα ποσά.
Οι λύσεις που προτείνονται από τους δημάρχους και τους εμπλεκόμενους φορείς είναι πολλές: καλύτερος συντονισμός μεταξύ των υπηρεσιών, ολοκληρωμένα σχέδια για τα έργα υποδομής και αυστηρότεροι έλεγχοι στις εργολαβίες. Οι προοπτικές βελτίωσης υπάρχουν, αλλά η εφαρμογή τους απαιτεί διαρκή παρακολούθηση, πολιτική βούληση και επενδύσεις στις υποδομές. Μέχρι τότε, ο πολίτης καλείται να επιβαρυνθεί με τα κόστη και τους κινδύνους που προκύπτουν από το «μαρτύριο της λακκούβας».