Μια χώρα με χαμηλή παραγωγικότητα, κυριαρχία πολλών και μικρών επιχειρήσεων, έλλειψη επενδύσεων σε υψηλή τεχνολογία, χαμηλή συμμετοχή στην αγορά εργασίας, αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση κι ένα φορολογικό σύστημα που χρειάζεται απλοποίηση, είναι η άλλη όψη της Ελλάδας που προκύπτει από την έρευνα του ΟΟΣΑ, πέρα από τα εύσημα για την ισχυρή ανάπτυξη, τη βελτίωση του εισοδήματος και τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις των τελευταίων ετών.
«Πίσω από αυτές τις ισχυρές επιδόσεις βρίσκονται σημαντικές προκλήσεις», αναφέρει η έρευνα του Οργανισμού, που παρουσίασε χθες ο γενικός γραμματέας του Ματίας Κόρμαν στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη. Ο ΟΟΣΑ προτείνει λύσεις, συχνά σε διαφορετική λογική από την επικρατούσα στην κυβέρνηση. Αντί να επιδοτούνται οι γεννήσεις, προτείνει να επιδοτηθούν υπηρεσίες για τη φροντίδα των παιδιών ώστε να μπορέσουν οι γυναίκες να εργασθούν. Αλλες προτάσεις του ίσως έχουν πολιτικό κόστος, όπως η ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας, με αναγνώριση των προσόντων τους. Από τις πλέον επίμαχες, αυτές για τη φορολογία, όπου μεταξύ άλλων εισηγείται επανεξέταση φοροαπαλλαγών, όπως έχει υποστηρίξει πρόσφατα και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας.
Χαρακτηριστικές επισημάνσεις και προτάσεις είναι οι εξής:
- Είναι πολλές οι φοροαπαλλαγές και τα προϊόντα που υπόκεινται σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ, χωρίς να απευθύνονται υποχρεωτικά στους οικονομικά ασθενέστερους. Πρέπει να αυξηθεί ο ειδικός φόρος στα τσιγάρα και να επιβληθεί ένας νέος στα επιβλαβή τρόφιμα (με πολύ λίπος, ζάχαρη και αλάτι), αλλά και να αξιολογηθούν οι φοροαπαλλαγές. Το κενό ΦΠΑ είναι μεγάλο, μολονότι επιβάλλεται ο 7ος υψηλότερος κανονικός φορολογικός συντελεστής.
- Το αφορολόγητο πρέπει να μειωθεί, αφού το 61% δηλώνει χαμηλότερα εισοδήματα. Αυτή η περιορισμένη φορολογική βάση είναι ένας από τους λόγους των χαμηλών φορολογικών εσόδων από προσωπικούς φόρους, παρά τους υψηλούς συντελεστές στη συνέχεια.
- Στον αντίποδα, πρέπει να μειωθεί το φορολογικό βάρος στην εργασία, ιδιαίτερα στα χαμηλά εισοδήματα. Η γενική μείωση των ασφαλιστικών εισφορών δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο η στοχευμένη.
- Η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή παρά την πρόοδο. Η αύξησή της και η αύξηση της απασχόλησης εξαρτώνται από την ενίσχυση των επενδύσεων και την απόκτηση δεξιοτήτων από τους εργαζομένους. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις απασχολούν το 47% των εργαζομένων και οι χαμηλές επενδύσεις τους, καθώς και οι περιορισμένες διοικητικές τους ικανότητες, καθυστερούν την αύξηση της παραγωγικότητας.
- Οι επενδύσεις παραμένουν χαμηλές, παρά την αύξησή τους, και το επενδυτικό κενό με τις χώρες της Ε.Ε. παραμένει μεγάλο. Καθοριστικός είναι ο ρόλος της περιορισμένης χρηματοδότησης και του μεγάλου μεριδίου μικρών επιχειρήσεων.
Χαμηλή παραγωγικότητα, κυριαρχία μικρών επιχειρήσεων, έλλειψη επενδύσεων, αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση.
- Υπάρχουν ακόμη εμπόδια στον ανταγωνισμό. Πρέπει να αρθούν οι περιορισμοί στα επαγγέλματα του δικηγόρου και του συμβολαιογράφου.
- Οι δημόσιες δαπάνες πρέπει να μετατοπιστούν στην υγεία, στην παιδεία και στις επενδύσεις, ιδίως μετά τη λήξη της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης. Οι δαπάνες για τη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων πρέπει να ελεγχθούν και να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τη μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών.
- Θα χρειαστούν περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης. Οι επιδοτήσεις των ορυκτών καυσίμων παραμένουν υψηλές και πρέπει να αποσυρθούν. Να ενισχυθούν οι συγκοινωνίες και ιδίως ο σιδηρόδρομος.
- Ο πληθωρισμός είναι επίμονος. Θα υποχωρήσει αργά, εν μέσω μισθολογικών πιέσεων, φτάνοντας στον στόχο στο τέλος του 2026.
- Η ανθεκτικότητα του τραπεζικού τομέα βελτιώθηκε σημαντικά, ωστόσο, τα κεφάλαια παραμένουν κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ενώ η μακροπρόθεσμη κερδοφορία και κεφαλαιακή επάρκεια παραμένουν πηγές ανησυχίας. Τον Ιούνιο του 2024, οι αναβαλλόμενοι φόροι αντιπροσώπευαν το 41%.
- Η Ελλάδα πέτυχε τη μεγαλύτερη πρόοδο στην Ε.Ε. στην ψηφιοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών της το 2021-2023 και προχώρησε σε σοβαρές αλλαγές, ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του δημοσίου τομέα παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με άλλες χώρες με αντίστοιχο μέγεθος. Εχει πολλούς γιατρούς και λίγους νοσηλευτές, πολλούς δικαστές και λίγους δικαστικούς κλητήρες.
Σε ειδικό κεφάλαιο για την καινοτομία των επιχειρήσεων και την τόνωση της επιχειρηματικής ανάπτυξης, επισημαίνεται η πολύ χαμηλή ψηφιακή διείσδυση, ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με λιγότερους από 10 εργαζομένους, όπου καταλαμβάνει την τελευταία θέση στην Ε.Ε. Ακόμη και στις μεγάλες επιχειρήσεις, οι επιδόσεις είναι μεν καλύτερες, αλλά και πάλι βρίσκονται στην προτελευταία θέση στην Ε.Ε.
«Η Ελλάδα έχει καρπωθεί τα οφέλη των πολλών σημαντικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε, αλλά χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για την προώθηση του ανταγωνισμού, τη συμμετοχή περισσότερων νέων και γυναικών στην αγορά εργασίας, τη διατήρηση σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων και τη διατήρηση των επενδύσεων», δήλωσε ο κ. Κόρμαν, μετά τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό και τον κ. Χατζηδάκη, ο οποίος τον ευχαρίστησε για τις χρήσιμες συστάσεις πολιτικής.