Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένεται το Συνέδριο της ΚΕΔΕ που ξεκινάει την Πέμπτη στη Ρόδο καθώς περιμένουμε πολλές ανακοινώσεις από πλευράς Υπουργείων, ενώ δεν αποκλείεται να παραστεί σε αυτό και ο Πρωθυπουργός όπως είχε δεσμευτεί στην συνάντηση που είχε προ μηνός με το ΔΣ της ΚΕΔΕ.
Τα κύρια θέματα που θα εισηγηθούν οι ορισμένοι εισηγητές έχουν αναφερθεί και στους προσυνεδριακούς διαλόγους και ως εκ τούτου το ενδιαφέρον εστιάζεται στις παρεμβάσεις μεμονωμένων συνέδρων που θα μεταφέρουν την δική τους εμπειρία ή και προτάσεις.
Στην πλατφόρμα που άνοιξε πάντως η ΚΕΔΕ υπήρξε πολύ συμμετοχή με 3 μόνο σχόλια.
Στο πλαίσιο του προσυνεδριακού διαλόγου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, οι αιρετοί ανέλυσαν τα κεντρικά θέματα που απασχολούν την τοπική αυτοδιοίκηση, σε μια προσπάθεια να αναδείξουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, αλλά και να διεκδικήσουν συγκεκριμένες λύσεις και ενισχύσεις από το κράτος.
Το βασικό μήνυμα των συνελέυσεων ήταν η αναγκαιότητα για σταθερή και επαρκή χρηματοδότηση, η βελτίωση των υποδομών, η προσαρμογή στην ενεργειακή και κλιματική κρίση και η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών σε όλες τις περιοχές της χώρας.
- Οικονομική Ενίσχυση των Δήμων και Χρηματοδότηση
Ένα από τα κύρια θέματα του διαλόγου ήταν η χρηματοδότηση των δήμων. Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, τόνιζε πως οι δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσχέρειες, εξαιτίας των περικοπών στους θεσμοθετημένους πόρους, αλλά και του αυξημένου κόστους διαβίωσης και λειτουργίας.
Η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης έχει άμεσες επιπτώσεις στη δυνατότητα των δήμων να παρέχουν βασικές υπηρεσίες στους πολίτες τους, κάτι που, σύμφωνα με τον κ. Κυρίζογλου, «καθιστά αδύνατη την εκπλήρωση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης».
Η ΚΕΔΕ ζητά 450 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον για το 2024, ενώ για το 2025 απαιτείται η αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), ώστε οι δήμοι να μπορούν να διαχειριστούν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Αυτή η αύξηση αποτελεί «σημαντικό παράγοντα βιωσιμότητας» για τους δήμους, αφού οι αυξημένες ανάγκες τους καθιστούν απαραίτητη τη χρηματοδοτική υποστήριξη από την κεντρική κυβέρνηση.
Πρώτο ζήτημα λοιπόν είναι το οικονομικό που συνοδεύεται και από τον τρόπο διεκδίκησης στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης. Ο τρόπος διεκδίκησης είναι το μεγάλο ζητούμενο και η βαθιά διαφωνία και μεταξύ των παρατάξεων. Εδώ φαίνεται τα δύο τελευταία ΔΣ να έχουν διαμορφώσει και μια πολιτική νομικής οδού με προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και συζητιέται με ανάλογο τρόπο και η διεκδίκησης των παρακρατηθέντων.
- Διαχείριση των Ληξιπρόθεσμων Οφειλών και Σχολικές Υποδομές
Ένα άλλο ζήτημα που απασχόλησε τον προσυνεδριακό διάλογο ήταν η ανάγκη κάλυψης των ληξιπρόθεσμων οφειλών των δήμων και η διαχείριση των σχολικών υποδομών. Ο υφυπουργός Εσωτερικών, Θοδωρής Λιβάνιος, αναγνώρισε το πρόβλημα των ληξιπρόθεσμων οφειλών και ανακοίνωσε ότι θα διατεθούν 140 εκατομμύρια ευρώ για την κάλυψη αυτών των οφειλών, καθώς και για τη λειτουργία των σχολείων με 250 ευρώ για το επόμενο έτος.
Αυτή η κίνηση αναμένεται να βελτιώσει τις σχολικές υποδομές, κάτι που αποτελεί σημαντική πρόκληση για τους δήμους, ειδικά σε περιοχές με αυξημένο αριθμό μαθητών και ελλείψεις σε πόρους αρκεί να υπάρξει η διαχειριστική επάρκεια από τους δήμους. Ένα πρόβλημα που δεν έχει λυθεί. Οι τοπικές αρχές δηλώνουν ότι επιθυμούν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές και λειτουργικό περιβάλλον για τα παιδιά, ωστόσο οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση συχνά περιορίζουν τη δυνατότητά τους να προχωρήσουν σε αναγκαίες παρεμβάσεις και βελτιώσεις.
- Προκλήσεις των Νησιωτικών και Ορεινών Δήμων
Οι δήμοι των νησιωτικών και ορεινών περιοχών κατέθεσαν τα ιδιαίτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Αυτές οι περιοχές έχουν διαφορετικές ανάγκες, λόγω της μικρότερης πυκνότητας πληθυσμού, των μετακινήσεων που συχνά απαιτούν μεγαλύτερο κόστος και της ανάγκης για υποδομές που δεν υφίστανται εύκολα λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης. Σε όλα αυτά προστίθεται επιτακτικά και το πρόβλημα της λειψυδρίας.
Πολλοί δήμαρχοι των περιοχών αυτών τόνισαν την ανάγκη για αυξημένη στήριξη στους τομείς του τουρισμού, της μεταναστευτικής διαχείρισης και της κοινωνικής φροντίδας, καθώς οι τοπικοί πόροι είναι περιορισμένοι. Ο προϋπολογισμός των δήμων αυτών συνήθως δεν επαρκεί για να καλύψει τις βασικές ανάγκες των κατοίκων, πόσο μάλλον για να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις τουρισμού ή για την επαρκή εξυπηρέτηση των τοπικών επιχειρήσεων και των τουριστών.
- Αναβάθμιση των Υποδομών και Ενεργειακή Κρίση
Η ενεργειακή κρίση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας και οι δήμοι της χώρας καλούνται να βρουν λύσεις για την αντιμετώπιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους. Η ΚΕΔΕ εξέφρασε την ανάγκη για οικονομική υποστήριξη των δήμων ώστε να προχωρήσουν σε ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτηρίων και των υποδομών.
Στο πλαίσιο αυτό, συζητήθηκε η ανάγκη ένταξης των δήμων σε χρηματοδοτικά προγράμματα που επιτρέπουν την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και άλλων τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας, για τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Η προσπάθεια για ενεργειακή αυτονομία μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αποτελεί προτεραιότητα, καθώς μπορεί να προσφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη και να μειώσει το ενεργειακό κόστος των δημοτικών υποδομών. Υπάρχει όμως το πρόβλημα του ενεργειακού χώρου ως διεκδικηση. Ακόμη και οι δήμοι που είναι έτοιμοι δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν ενεργειακό χώρο.
- Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και Ετοιμότητα σε Φυσικές Καταστροφές
Η κλιματική αλλαγή είναι ένα διαρκώς επιδεινούμενο πρόβλημα που επηρεάζει την καθημερινή ζωή στις τοπικές κοινωνίες και έχει άμεσο αντίκτυπο στις δημοτικές υποδομές και υπηρεσίες. Οι δήμοι ζήτησαν στήριξη για την ανάπτυξη σχεδίων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, που θα περιλαμβάνουν την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών και την προετοιμασία για ακραία καιρικά φαινόμενα.
Ο στόχος είναι η προστασία των πολιτών και των περιουσιών τους, καθώς και η εξασφάλιση της συνέχισης των λειτουργιών των πόλεων σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Οι δήμοι ανέφεραν την ανάγκη για ενίσχυση των κονδυλίων στον τομέα της πολιτικής προστασίας και για την εγκατάσταση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης που θα επιτρέπουν την άμεση αντίδραση σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης. Η οργάνωση και συγκρότηση των εθελοντικών ομάδων καθώς και οι προσλήψεις εποχιακού προσωπικού παραμένουν τα μεγάλα ζητούμενα.
- Δημογραφική Εξασθένιση και Υποστελέχωση των Δήμων
Ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι είναι η υποστελέχωση και η δημογραφική εξασθένιση, ειδικά σε ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές. Οι δήμοι αυτοί δυσκολεύονται να προσλάβουν το απαραίτητο προσωπικό για τη λειτουργία των υπηρεσιών τους, ενώ η έλλειψη προσωπικού τους δυσχεραίνει στην παροχή βασικών υπηρεσιών προς τους πολίτες. Πολύ περισσότερο η διαχειριστική τους ανεπάρκεια που δημιουργεί και αδυναμία να ανταποκριθούν στις προσκλήσεις χρηματοδοτήσεων και να αντιμετωπίσουν προβλήματα.
Η ΚΕΔΕ τόνισε πως απαιτούνται κίνητρα για να καλυφθούν οι θέσεις εργασίας σε αυτές τις περιοχές, καθώς και προγράμματα που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών. Επιπλέον, η υποστελέχωση επιδεινώνεται από την ηλικιακή σύσταση των κατοίκων, καθώς πολλοί νέοι επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε μεγαλύτερες πόλεις ή στο εξωτερικό, αναζητώντας καλύτερες προοπτικές απασχόλησης και ποιότητας ζωής. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς οι μικρότεροι δήμοι δυσκολεύονται να αναπτυχθούν και να διατηρήσουν τις υποδομές τους, επηρεάζοντας αρνητικά την τοπική οικονομία και τη βιωσιμότητα αυτών των περιοχών.
Η ΚΕΔΕ πρότεινε την εφαρμογή πολιτικών που θα ενισχύσουν την απασχόληση στις απομακρυσμένες περιοχές και θα δώσουν κίνητρα στους νέους να μείνουν και να εργαστούν στους τόπους καταγωγής τους. Προτάθηκε, επίσης, η αύξηση των προγραμμάτων που προάγουν την τοπική επιχειρηματικότητα και την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις περιοχές αυτές, ώστε να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη και μείωση της εξάρτησης από κεντρικούς κρατικούς πόρους.
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός των Δήμων και Έξυπνες Πόλεις
Ένα άλλο σημαντικό θέμα της συζήτησης ήταν ο ψηφιακός μετασχηματισμός των δήμων και η υιοθέτηση τεχνολογιών που θα καταστήσουν τις πόλεις πιο «έξυπνες». Η ΚΕΔΕ αναγνώρισε ότι η ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες και για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων.
Πολλοί δήμοι ανέφεραν τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία στην αναβάθμιση της διοικητικής λειτουργίας, στη βελτίωση της διαφάνειας και στη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών εξ αποστάσεως. Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η αλλαγή, απαιτείται σημαντική επένδυση σε υποδομές και εκπαίδευση του προσωπικού, ώστε να αξιοποιούνται οι τεχνολογίες πλήρως.
Επιπλέον, αναδείχθηκε η ανάγκη για προγράμματα χρηματοδότησης που θα επιτρέψουν στους δήμους να ενσωματώσουν λύσεις όπως τα “έξυπνα” συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας, τα ευφυή δίκτυα φωτισμού και τις πλατφόρμες ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης των πολιτών.
- Ενίσχυση της Συνεργασίας με την Κεντρική Κυβέρνηση
Η ΚΕΔΕ έθεσε επίσης το θέμα της βελτίωσης της συνεργασίας με την κεντρική κυβέρνηση, τονίζοντας ότι οι δήμοι αποτελούν τον πιο άμεσο σύνδεσμο του κράτους με τους πολίτες και συνεπώς πρέπει να έχουν σημαντική αυτονομία αλλά και στήριξη από το κράτος. Έγινε έκκληση για καλύτερο συντονισμό στις ενέργειες και στα προγράμματα που αφορούν την τοπική αυτοδιοίκηση, με την εξασφάλιση ενός σαφούς πλαισίου αρμοδιοτήτων και της αποφυγής επικαλύψεων που δημιουργούν σύγχυση και γραφειοκρατία.
Στο συνέδριο ίσως γίνει και μια αναφορά ή περιγραφή του νέου Κώδικα που ετοιμάζεται.
Η ΚΕΔΕ ζήτησε τη δυνατότητα περισσότερων εξουσιών και πόρων στους δήμους, υποστηρίζοντας ότι η αποκέντρωση μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη, καθώς οι τοπικές αρχές κατανοούν καλύτερα τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτεραιότητες των περιοχών τους.
- Προτάσεις για Θεσμικές Αλλαγές και Βελτίωση της Λειτουργίας των Δήμων
Τέλος, η ΚΕΔΕ κατέθεσε προτάσεις για θεσμικές αλλαγές που θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μεταξύ των προτάσεων αυτών περιλαμβάνονται η βελτίωση των διαδικασιών προσλήψεων για την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης, η δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας στη διαχείριση των δημοτικών πόρων, καθώς και η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των δήμων.
Ο διάλογος κατέληξε με την κοινή πεποίθηση ότι η ενίσχυση της τοπικής αυτοδιοίκησης θα έχει άμεσα θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των πολιτών και στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών. Με την υλοποίηση των παραπάνω προτάσεων, η ΚΕΔΕ ευελπιστεί ότι θα μπορέσει να ενδυναμώσει τον ρόλο των δήμων, καθιστώντας τους πιο ανεξάρτητους και ικανούς να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις.
Το πρόγραμμα του Συνεδρίου μπορείτε να βρείτε εδώ: