*Γράφει ο Κωστής Λιόλιος
Tο θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που πλέον αγγίζει και τη δική μας χώρα (αλλά και τόπο) με έναν άκρως επικίνδυνο τρόπο. Το καλοκαίρι που πέρασε γίναμε μάρτυρες απαράδεκτων καταστάσεων καθώς πολλές περιοχές του Δήμου έμειναν για πολλές μέρες χωρίς νερό, ενώ σε άλλους οικισμούς μη πόσιμο νερό έτρεχε από τις βρύσες. Παράλληλα, ο δήμαρχος αφού δεν μπόρεσε για ακόμη μια φορά να αποποιηθεί τις ευθύνες του, παραδέχτηκε το λάθος ότι…«εκ παραδρομής»… συναίνεσε στο να εκμεταλλευτεί η N.U.AQUA πηγή στον υδροφόρο ορίζοντα του Δήμου! Επιπλέον οι κάτοικοι της Περαχώρας εξακολουθούν να έχουν ζεστό νερό, ενώ το κερασάκι στην τούρτα αποτελεί η πρόθεση της κυβέρνησης να απορροφήσει και κατόπιν να ιδιωτικοποιήσει την ΔΕΥΑΛΠ.
Προσπαθώντας να κατανοήσουμε τη μεγάλη εικόνα για το τόσο ευαίσθητο θέμα, δεν χρειάζεται να ξανανακαλύψουμε τον τροχό. Αρκεί να στραφούμε στην διεθνή εμπειρία σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του νερού. Στην Αγγλία για παράδειγμα, η ιδιωτικοποίηση του νερού πριν 3 δεκαετίες επέφερε (αποπληθωρισμένη) αύξηση τιμολογίων κατά 40% (!!!) ενώ οι επενδύσεις των ιδιωτικών παρόχων το 2018 ήταν κατά πολύ λιγότερες από τις επενδύσεις που έγιναν το 1990. Επιπλέον, οι διαρροές στα δίκτυα εξακολουθούν να είναι τόσο εκτεταμένες, ώστε θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις υδάτινες ανάγκες 20 εκατομμυρίων Βρετανών σε ημερήσια βάση, ενώ η περιβαλλοντική επιτήρηση της λειτουργίας των ιδιωτικών αυτών εταιρειών δεν αποτελεί προτεραιότητά τους, με αποτέλεσμα να καταγραφούν πρόστιμα ύψους 21.7 εκατομμυρίων λιρών Αγγλίας μόνο το 2017! Τέλος, η υπερχρεωμένη εταιρεία “Thames Water” η οποία είναι υπεύθυνη για την ύδρευση της ευρύτερης περιοχής του Λονδίνου προσφέροντας πόσιμο νερό σε περισσότερους από 15 εκατομμύρια «πελάτες», δεν έχει πληρώσει φόρους εδώ και δέκα ολόκληρα χρόνια! Μετά από τα παραπάνω ενδεικτικά στοιχεία, είναι αναμενόμενο ότι το 83% των Βρετανών επιθυμούν την επανακρατικοποίηση του νερού.
Αν τα παραπάνω συμβαίνουν σε μια ανεπτυγμένη καπιταλιστικά χώρα με ισχυρούς θεσμούς, μπορείτε να υποθέσετε τι συνέβη στην Λατινική Αμερική. Στην Αργεντινή για παράδειγμα, το 1993 η κυβέρνηση της χώρας υπό τις αφόρητες πιέσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας (η οποία συμμετείχε ως εταίρος στο ιδιωτικό κονσόρτιουμ που μετέπειτα υφάρπαξε το κοινωνικό αγαθό του νερού) ιδιωτικοποίησε το νερό στο Μπουένος Άιρες. Ενώ η αρχική σύμβαση που υπογράφτηκε με τον ιδιωτικό κολοσσό ΑΑSA υποσχέθηκε μείωση τιμολογίου κατά 26.99% και διατήρηση σταθερού τιμολογίου για τα επόμενα δέκα χρόνια, μόλις οκτώ μήνες μετά την απόκτηση της διαχείρισης του πολύτιμου αγαθού, αύξησε κατακόρυφα τα τιμολόγια. Κοντολογίς, μέσα σε μία δεκαετία τα τιμολόγια αυξήθηκαν κατά 88%, Επιπρόσθετα, η εταιρεία δεν πραγματοποίησε ποτέ τις επενδύσεις στις υποδομές που είχε υπογράψει, προκαλώντας, μεταξύ άλλων, τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές στον ποταμό Plate.
Σε αντίθεση με την Αργεντινή, το 1996 η Μπογκοτά στην Κολομβία αποφάσισε να διατηρήσει τους υδάτινους πόρους υπό δημόσιο έλεγχο παρά τις ασφυκτικές πιέσεις του ΔΝΤ. Σε μια χώρα όπου το 10% των πλουσιότερων έχει εισοδήματα 49 φορές περισσότερα από το φτωχότερο 10%, μεταξύ 1993 και 2001 η πρόσβαση των νοικοκυριών σε πόσιμο νερό αυξήθηκε από το 78% στο 95%, εφαρμόζοντας κοινωνικά τιμολόγια στους φτωχούς καταναλωτές. Για παράδειγμα, η κρατική εταιρεία χρέωνε μέχρι και 5 φορές υψηλότερα τα πλουσιότερα νοικοκυριά σε σχέση με τα φτωχότερα νοικοκυριά. Τα δε κέρδη χρησιμοποιούνται για επιπλέον επενδύσεις που βελτιώνουν το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες της πρωτεύουσας.
Τα παραπάνω επιτεύγματα της κρατικής εταιρείας ύδρευσης στην Μπογκοτά αποτελούν ζωντανό παράδειγμα ότι η καταλήστευση του κοινωνικού αγαθού του νερού από μια χούφτα ολιγαρχών δεν αποτελεί μονόδρομο. Με διάθεση για ρήξη με τοπικά αλλά και ευρύτερα ιδιωτικά συμφέροντα, συστράτευση του κόσμου, μακροχρόνια στρατηγική και προγραμματισμό μακριά από κομματικές και στείρες λογικές εκμετάλλευσης του υδάτινου πόρου για εξυπηρέτηση του παρασιτικού «κομματικού σωλήνα» των ημέτερων, με ικανότητες αλλά και διάθεση, η «ανάπτυξη» που προετοιμάζουν κάποιοι δεν είναι μονόδρομος.
Δυστυχώς η σημερινή δημοτική αρχή σε καμία περίπτωση δεν διαθέτει τα παραπάνω χαρακτηριστικά, επομένως αποτελεί μονόδρομο ο λαός να πάρει τις τύχες του στα χέρια του και να προασπιστεί δυναμικά την περιουσία του τόπου μας αλλά και το μέλλον το δικό του και των παιδιών του…
Κωστής Λιόλιος
Εκπαιδευτικός Οικονομολόγος,
M.Sc. in Environmental Economics
Μέλος της παράταξης «Επιλογή Ευθύνης – Ώρα για Δράση»
Βιβλιογραφία:
Bogotá’s fight for public water. (2017, November 17). The Ecologist. https://theecologist.org/2004/mar/01/bogotas-fight-public-water
Brummond, K. M., The World Bank Group, Fernández-Maldonado, Ruiz Rosado, Mirandola Bichir, Korten, De La Fuente, Gilbert, & Vilas. (2011). The Privatization of Water in Latin America. In e.polis: Vol. IV (Issue fall/winter, pp. 146–150).
King, D. J. &. B. (2024, August 28). Why is Thames Water in so much trouble? https://www.bbc.com/news/business-66051555
Sky News. (2023, June 30). What’s gone wrong at Thames Water? https://news.sky.com/story/whats-gone-wrong-at-thames-water-12911698
Brummond, K. M., The World Bank Group, Fernández-Maldonado, Ruiz Rosado, Mirandola Bichir, Korten, De La Fuente, Gilbert, & Vilas. (2011). The Privatization of Water in Latin America. In e.polis: Vol. IV (Issue fall/winter, pp. 146–150).
Water Privatization in Buenos Aires. (n.d.). NACLA. https://nacla.org/article/water-privatization-buenos-aires
Studio Republic. (n.d.). Thirty years on, what has water privatisation achieved? – CIWEM. CIWEM. https://www.ciwem.org/the-environment/how-should-water-and-environmental-management-firms-tap,-retain-and-promote-female-talent