Το κλιματικό φαινόμενο El Niño εντείνει την παγκόσμια κλιματική κρίση, οδηγώντας σε συχνότερες και έντονες ξηρασίες, πλημμύρες και τροπικούς κυκλώνες.
Η τρέχουσα εκδήλωση El Niño είναι μεταξύ των πέντε ισχυρότερων που έχουν καταγραφεί, προκαλώντας σημαντικές διαταραχές του καιρού παγκοσμίως.
To El Niño είναι πιθανό να υπερφορτώσει την παγκόσμια θέρμανση και να παραδώσει θερμοκρασίες ρεκόρ από τον Αμαζόνιο στην Αλάσκα το 2024, σύμφωνα με αναλύσεις επιστημόνων που ειδικεύονται στο θέμα.
Οι πυκνοκατοικημένες παράκτιες περιοχές αντιμετωπίζουν μια τεράστια και επείγουσα κλιματική κρίση
Οι παράκτιες περιοχές της Ινδίας στον Κόλπο της Βεγγάλης και στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, καθώς και στις Φιλιππίνες και την Καραϊβική, είναι επίσης πιθανό να βιώσουν άνευ προηγουμένου ζέστη την περίοδο έως τον Ιούνιο, είπαν οι επιστήμονες, μετά την οποία το El Niño μπορεί να εξασθενήσει.
Το φυσικό φαινόμενο, στο οποίο απελευθερώνεται θερμότητα από τον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, είναι γνωστό ότι αυξάνει τις παγκόσμιες επιφανειακές θερμοκρασίες και βοήθησε το 2023 να καταρρίψει το ρεκόρ της πιο ζεστής χρονιάς – με μεγάλη διαφορά.
Η υπερβολική ζέστη το προηγούμενο εξάμηνο, οπότε και ξεκίνησε το El Niño, είχε σοβαρές επιπτώσεις στους ανθρώπους που ζουν στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την Κίνα, τη Νότια Αμερική και τη Μαδαγασκάρη καθώς εντάθηκε η κλιματική κρίση.
Η νέα ανάλυση χρησιμοποίησε μοντέλα υπολογιστών για να εντοπίσει τα πιθανά περιφερειακά hotspots κατά το 2024. Διαπίστωσε επίσης ότι υπάρχει πιθανότητα 90% η παγκόσμια θερμοκρασία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου να σημειώσει νέο ρεκόρ.
«Οι έντονοι καύσωνες και οι τροπικοί κυκλώνες, σε συνδυασμό με την άνοδο της παγκόσμιας στάθμης της θάλασσας που προκαλείται από τον άνθρωπο, σημαίνει ότι οι πυκνοκατοικημένες παράκτιες περιοχές θα αντιμετωπίσουν μια τεράστια και επείγουσα κλιματική κρίση η οποία θα θέσει εν αμφιβόλω την υπάρχουσα ικανότητά μας για προσαρμογή, μετριασμό και διαχείριση κινδύνου», δήλωσε ο Δρ. Ning Jiang της Κινεζικής Ακαδημίας Μετεωρολογικών Επιστημών, η οποία εδρεύει στο Πεκίνο.
«Η εν λόγω επικείμενη ζέστη αυξάνει τον κίνδυνο να έχουμε θαλάσσιους καύσωνες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και παράλληλα να κλιμακωθεί η απειλή των πυρκαγιών και άλλων αρνητικών συνεπειών στην Αλάσκα και τη λεκάνη του Αμαζονίου», προσέθεσε ο επιστήμονας, ο οποίος είναι ειδικός στο θέμα.
Οι θάλασσες και οι παράκτιες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες επειδή ο ωκεανός μπορεί να κρατήσει περισσότερη θερμότητα από τη γη, που σημαίνει ότι οι θερμές συνθήκες μπορεί να επιμείνουν εκεί για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.
Το κλίμα της Γης διανύει έναν φυσικό κύκλο ανάμεσα στο El Niño και το αντίστοιχο ψυχρό φαινόμενο, του La Niña. Αυτό επηρεάζει και μετριάζει σημαντικά την υποκείμενη τάση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, η οποία προκαλείται από τα αυξανόμενα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα από τα ορυκτά καύσιμα στην ατμόσφαιρα.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι οι θερμοκρασία είναι πιθανόν να καταρρίψει ρεκόρ στον Αμαζόνιο το 2024, αυξάνοντας τον κίνδυνο πυρκαγιών.
Σοβαρές πυρκαγιές και ξηρασία έπληξαν τον Αμαζόνιο πριν από λίγους μήνες και οι εκπομπές από τις πυρκαγιές έχουν σημειώσει νέα ρεκόρ θερμοκρασιών τις τελευταίες εβδομάδες. Η ζέστη ρεκόρ στην Αλάσκα θα είχε ως αποτέλεσμα την τήξη των παγετώνων και του μόνιμου παγετού, καθώς και τη διάβρωση των ακτών, επισημαίνουν οι ειδικοί επιστήμονες.
Ο καθηγητής Adam Scaife δηλώνει: «Αυτή η μελέτη χρησιμοποιεί αρχεία θερμοκρασιών που έχουν καταγραφεί και όσα γνωρίζουμε για το El Niño και άλλες επιπτώσεις στον υπόλοιπο κόσμο, ούτως ώστε να συμπεράνουμε τι είναι πιθανόν να συμβεί το 2024. Προσφέρει μια χρήσιμη, απλή, πρώτη εικόνα για το τρέχον έτος».
«Ορισμένες περιοχές, όπως η Αφρική και η Γροιλανδία για παράδειγμα, έχουν κακή κάλυψη ιστορικών δεδομένων και είναι δύσκολο να αξιολογηθούν με την μέθοδο που χρησιμοποιήσαμε τώρα, αλλά επισημαίνονται ως περιοχές με σημαντικά επίπεδα υπερβολικής ζέστης το 2024 στις προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων».
Ποιοι ζουν τον χειρότερο εφιάλτη
Το El Niño θα «μαστιγώσει» την αφρικανική ήπειρο όσο καμία άλλη. Στη Νότια Αφρική, οι έντονες συνθήκες ξηρασίας έχουν οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους την πείνα, επηρεάζοντας μια περιοχή όπου το 70% του πληθυσμού βασίζεται στη γεωργία.
Εν τω μεταξύ, στην Κένυα, τη Σομαλία, το Μπουρούντι και την Τανζανία, οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ξαφνικές πλημμύρες έχουν επηρεάσει σχεδόν 850.000 ανθρώπους, καταστρέφοντας καλλιέργειες, σκοτώνοντας ζώα και εκτοπίζοντας κοινότητες.
Το Αφγανιστάν αντιμετώπισε τεράστιες πλημμύρες λόγω των ασυνήθιστα υψηλών βροχοπτώσεων μετά από έναν ξηρό χειμώνα. Οι πλημμύρες, που ξεκίνησαν τον Μάρτιο, επιδεινώθηκαν από τις θερμές θερμοκρασίες που λιώνουν το χιόνι σε ποτάμια, καταστρέφοντας χωριά. Πάνω από 80.000 άνθρωποι έχουν πληγεί, με 180 θανάτους.
Το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού (WFP) ανταποκρίθηκε γρήγορα, παρέχοντας εμπλουτισμένα μπισκότα, συμπληρώματα διατροφής και αργότερα μερίδες τροφίμων και βοήθεια σε μετρητά.
Η Rashmin, κάτοικος πληγείσας περιοχής του Αφγανιστάν, μοιράστηκε τη φρικτή εμπειρία της:
«Οι γείτονές μας φώναζαν όταν ήρθαν οι πλημμύρες. Βγήκαμε όλοι έξω και η πλημμύρα κατέστρεψε τα σπίτια μας. Δεν μας έμεινε τίποτα. Ο κόσμος είπε ότι θα ξαναέρθουν πλημμύρες και όλοι κοιμηθήκαμε έξω ή στα σπίτια των συγγενών μας».
Στη Νότια Αφρική, το Μαλάουι, η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης σ’ εθνικό επίπεδο λόγω ξηρασίας, με σχεδόν πέντε εκατομμύρια ανθρώπους να χρειάζονται βοήθεια.
Ο Gernot Laganda, που ηγείται των προγραμμάτων του WFP για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών εξαιτίας του κλίματος, επισημαίνει την επείγουσα ανάγκη που υπάρχει:
«Από τις τρεις μεγάλες κινητήριες δυνάμεις της πείνας [συγκρούσεις, οικονομικά σοκ, ακραίες κλιματικές συνθήκες], η κλιματική διάσταση είναι η πιο προβλέψιμη. Έχουμε ό,τι χρειάζεται για να προβλέψουμε αυτά τα καταστροφικά γεγονότα και να προστατεύσουμε ζωές προτού χρειαστούν σωτηρία. Πρέπει να κάνουμε αυτά τα συστήματα προσβάσιμα σε εύθραυστα περιβάλλοντα όπου οι άνθρωποι συνήθως αποσυνδέονται από αυτές τις υπηρεσίες».
Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι έντονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν υπερχείλιση ποταμών και λιμνών, καταστρέφοντας πόλεις και αγροτικές εκτάσεις, κόβοντας εμπορικούς δρόμους και οδηγώντας σε έλλειψη τροφίμων και αυξανόμενη πείνα. Πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πλήττονται, με το WFP να παρέχει επισιτιστική βοήθεια στις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο.
Το El Niño, σε συνδυασμό με την ευρύτερη κλιματική κρίση, αυξάνει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, επιδεινώνοντας τις ευπάθειες από τις συγκρούσεις, τις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων και άλλους κραδασμούς.
Παρόλο που το El Niño αναμένεται να μεταβεί σε ουδέτερες συνθήκες μέχρι τα μέσα του 2024, οι επιπτώσεις του θα συνεχιστούν, ενδεχομένως να ακολουθήσει η La Niña, η φάση ψύξης του κλιματικού κύκλου.
Το WFP, μαζί με τους εταίρους του, προσφέρει επείγουσα βοήθεια και συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις για τη βελτίωση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και των προγραμμάτων σχολικών γευμάτων.
Στο Μαλάουι, το WFP στοχεύει να βοηθήσει 2,1 εκατομμύρια ανθρώπους μέσω βοήθειας σε είδος και μεταφοράς μετρητών, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ελλειμμάτων δημητριακών.
Τα προληπτικά μέτρα του WFP, όπως τα προληπτικά σχέδια δράσης και τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, έχουν αποδειχθεί ζωτικής σημασίας. Για παράδειγμα, στη Σομαλία, το WFP παρείχε μετρητά και προειδοποιήσεις σε περισσότερους από 200.000 ανθρώπους ενόψει σοβαρών πλημμυρών. Στη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε, σχεδόν 280.000 άτομα έλαβαν βοήθεια χάρη σε μια πληρωμή 9,4 εκατομμυρίων δολαρίων (αποζημίωση) από τον οργανισμό African Risk Capacity.
Η αποτελεσματική άμυνα έναντι του El Niño και των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα απαιτούν ολοκληρωμένα προγράμματα ανθεκτικότητας, που συνδυάζουν συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, δίκτυα οικονομικής ασφάλειας και λύσεις που βασίζονται στο οικοσύστημα, όπως η αναγέννηση του εδάφους και η αναδάσωση.
Αυτά τα μέτρα βοηθούν τις κοινότητες να προετοιμαστούν και να μετριάσουν τις επιπτώσεις των κλιματικών σοκ, αντί να βασίζονται αποκλειστικά σε αντιδράσεις έκτακτης ανάγκης.