Δύο είναι οι τρόποι απόκτησης πλούτου, η Παραγωγή και η Αρπαγή.
Η Αρπαγή διακρίνεται σε παράνομη και σε νομιμοποιημένη (έννομη). Επίκαιρη πάντοτε και διαχρονικά εφαρμόσιμη είναι η Αρπαγή πλούτου, η οποία τις περισσότερες φορές σε καιρό ειρήνης γίνεται από το κράτος.
Με τις εμπειρίες που έχει αποκτήσει στο πέρασμα του χρόνου, δρα μεθοδικά με ευρηματικούς κάθε φορά τρόπους.
Ευρηματικός είναι και ο τρόπος που μεθοδεύεται από την Κυβέρνηση για τον πλούτο των Λουτρών-Ιαματικών πόρων της Ελλάδας. Γίνεται δηλαδή, μέσω έννομου τρόπου, Αρπαγή των πόρων και απομύζηση του δυναμικού ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, που ασχολείται με τον Τουρισμό Ευεξίας και τον Θερμαλισμό.
Το νομοσχέδιο, το οποίο παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Τουρισμού κ. Θεοχάρη τον Δεκέμβριο του 2020 στο Υπουργικό Συμβούλιο και σύντομα θα κατατεθεί στη Βουλή, περιλαμβάνει:
• Τη σύσταση Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Τουρισμού (DMMO).
• Τη θέσπιση Οργανισμού για την αξιοποίηση ιαματικών πόρων.
• Την ίδρυση Φορέα Διαχείρισης & Εκμετάλλευσης του Ναυαγίου της Ζακύνθου.
• Τη σύσταση Συμβουλίου Ανάπτυξης Κρουαζιέρας.
Από το νομοσχέδιο αυτό κρίσιμο είναι το δεύτερο σκέλος. Σ’αυτό προβλέπεται η σύσταση Ανώνυμης Εταιρείας με τίτλο «Ιαματικοί Πόροι Ελλάδας Α.Ε.». Σ’αυτή την εταιρεία θα καταλήξουν υποχρεωτικά όλοι οι φυσικοί πόροι της χώρας μας. Η Α.Ε. έχει αρμοδιότητες στη διοίκηση, διαχείριση, αξιοποίηση, προβολή και θα συμμετέχει κατά 80% το Δημόσιο και 20% η ΚΕΔΕ, Δήμοι και άλλοι.
Στην εταιρεία αυτή θα μεταβιβάζονται ιδιοκτησίες Δημόσιες και Δημοτικές, σε ακτίνα 1.000,00 μ. από τις πηγές, των οποίων τη χρήση και την αξιοποίηση θα αναλάβει η Α.Ε.
Στο νομοσχέδιο δεν προβλέπεται η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, αλλά μόνο η χρήση. Εφόσον υπάρχουν κέρδη στην Α.Ε. θα μοιράζονται και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με το ελάχιστο ποσοστό που θα έχει στην Εταιρεία. Έτσι αναπτύσσεται ένας νόμιμος(!!!) μηχανισμός Αρπαγής ενός σημαντικού αναπτυξιακού πόρου για τις τοπικές κοινωνίες. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν σε εξέλιξη επενδύσεις, παραχωρήσεις για ορισμένο χρονικό διάστημα, διαπραγματεύσεις με ιδιώτες επενδυτές, ειδικά από τους 77 Δήμους στους οποίους έχει μεταφερθεί η εκμετάλλευση των πηγών.
Από την προτεινόμενη Α.Ε. προκύπτει ότι ο Υπουργός Τουρισμού και οι αντίστοιχες Κ.Υ.Α, με τον υπουργό Οικονομικών θα είναι κυρίαρχοι του κλάδου των Ιαματικών Πηγών της χώρας, για τις οποίες το κράτος διαχρονικά προσέφερε ελάχιστη βοήθεια. Και αντί να δημιουργούνται συνθήκες ανάπτυξης και μεγέθυνσης της τοπικής οικονομίας, προτείνει η Κυβέρνηση ένα μοντέλο κρατικής διαχείρισης Σοβιετικού τύπου, όπου όλα συγκεντρώνονται, από κάτω προς τα άνω, στο κράτος. Τείνει να δημιουργηθεί ένα αντίστοιχο, του κακού και προς αποφυγή παραδείγματος του Υπερταμείου ΕΤΑΔ-ΤΑΙΠΕΔ, που είχε τη διαχείριση (29) σημαντικών και μεγάλων Ιαματικών φυσικών πόρων και δεν κατάφερε όλα τα χρόνια λειτουργίας του να κάνει ένα πλήρη διαγωνισμό για τη μεταβίβαση των πόρων.
Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός της χώρας για τις Ιαματικές πηγές προέβλεπε τη δημιουργία πολλών βιώσιμων επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα, για την εκμετάλλευση και αξιοποίηση των Ιαματικών πηγών μέσω πολιτικών του Θερμαλισμού, στρατηγική την οποίαν εφάρμοζαν οι Δήμοι.
Σ’ αυτό το πνεύμα κινήθηκε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία χωρίς ουσιαστική βοήθεια εκ μέρους του κράτους είχε προχωρήσει, μετά από μία στασιμότητα ετών, αρκετά καλά τη τελευταία δεκαετία δίνοντας προτεραιότητα στους αναπτυξιακούς στόχους και στο Θερμαλισμό. Πολλοί Δήμοι έχουν πετύχει την αναγνώριση των πηγών, μέχρι στιγμής 126, και πολλοί βρίσκονται στη διαδικασία λήψης του Ειδικού Σήματος (ΕΣΛ), ξεπερνώντας σοβαρά γραφειοκρατικά εμπόδια.
Ακόμη συμμετέχουν σε εταιρικά σχήματα εκμετάλλευσης των Ιαματικών Φυσικών Πόρων, μεταξύ αυτών και το Λουτράκι.
Ιδιαίτερο πλήγμα θα υποστεί το Λουτράκι, μία από τις υπάρχουσες 114 πηγές στην Πελοπόννησο, του οποίου το brand name είναι οι Ιαματικές Πηγές και οι πολύ καλές και παραδοσιακές υπηρεσίες του Θερμαλισμού και του Τουρισμού Ευεξίας που προσφέρει.
Ήδη το Λουτράκι έχει αποκτήσει το Ειδικό Σήμα Λειτουργίας το 2019, αφού νωρίτερα είχε αναγνωριστεί ως Φυσικός Ιαματικός Πόρος το 2015 και ως πηγή από το 1855, διαθέτοντας πολύ καλές εγκαταστάσεις SPA και άλλες, και φιλόξενες υπηρεσίες. Αυτή είναι η ιστορία του Λουτρακίου, του οποίου οι πηγές του από την Αρχαία Ελληνική και Ρωμαική περίοδο (Θέρμες) αποτελούν ταυτοτικό στοιχείο της ύπαρξης του, μοναδικής ομορφιάς. Αυτές θέλει η Κυβέρνηση να διαχειρισθεί, χωρίς να γνωρίζουμε αν θα είναι τελικός αποδέκτης το Ελληνικό Δημόσιο ή κάποιος ιδιώτης.
Σε συνδυασμό με άλλα πλεονεκτήματα που διαθέτει η Λουτρόπολη του Λουτρακίου, αυτή έχει εξελιχθεί με πολύ αγώνα σε Προορισμό. Η ένταξη του Ιαματικού Πόρου στην Α.Ε. θα δημιουργήσει πρόβλημα στην αναπτυξιακή τροχιά και στις δυνατότητες που έχει, αντιστρέφοντας το σημερινό κλίμα προς τα κάτω.
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η σημερινή απόδοση και επίδοση του Λουτρακίου δεν θα μεταφρασθεί σε ισοδύναμη, όταν ενταχθεί στην Α.Ε., αλλά θα υποστεί σημαντική υποβάθμιση.
Όπως υποβάθμιση θα είναι και η ένταξη της ιστορικής πηγής των Λουτρών της Ωραίας Ελένης, στις Κεγχρεές, του Δήμου Κορινθίων. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η αναγνώριση του Φυσικού Πόρου “Νερό Λουτρών της Ωραίας Ελένης” ως Ιαματικού με το ΦΕΚ 1861/Β/24-6-2016 και έχει υποβληθεί προς έγκριση το master plan της αξιοποίησης της από τη μεριά του Δήμου.
Όλες οι Ελληνικές Πηγές έχουν ιδιαίτερα συγκριτικά πλεονεκτήματα στη γεωγραφία τους, στο περιβάλλον τους, στην ποικιλία, στην ποιότητα τους, στο μεγάλο αριθμό, 752 αξιοποιήσιμες πηγές από 822 υπάρχουσες.
Υπάρχουν όμως και βασικά μειονεκτήματα, με κύρια την έλλειψη Εθνικής Στρατηγικής, την απουσία προβολής στο εξωτερικό και της πλημμελούς ύπαρξης θεσμικών συντονισμών στα διάφορα επίπεδα.
Θα μπορούσαν όλα αυτά να ξεπερασθούν – εφόσον ήθελε η Κυβέρνηση – με την ενίσχυση των σημερινών διαχειριστών, με την απλοποίηση της γραφειοκρατίας, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, με τεχνογνωσία και διευκόλυνση των σχεδιασμών των Δήμων, με βοήθεια στη διατήρηση των τοπικών αναπτυξιακών πόρων. Αντί αυτού προσφέρεται, στο πλαίσιο του νεοφιλευθερισμού, ένα μοντέλο ανάπτυξης, χωρίς μελέτη, με μηδαμινές προοπτικές, χωρίς να αγγίζει και να λύνει τα αναφερθέντα προβλήματα, τα οποία σε μεγαλύτερη ένταση θα μεταφερθούν και στη Α.Ε., επιβάλλοντας ουσιαστική κατάσχεση των αναπτυξιακών πόρων των Ο.Τ.Α.
Φαίνεται ότι η συγκέντρωση των Πηγών και η δημιουργία χαρτοφυλακίου με ιδιοκτήτη το κράτος, αποτελεί την 1η φάση της Αρπαγής, με άγνωστη την 2η, αλλά με βάσιμες υποψίες τη μεταφορά της Α.Ε. σε ιδιώτη.
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομόλογος Ε.Κ.Π.Α.
