Οι δραματικές εξελίξεις που συνοδεύουν την αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ από την προεδρία σηματοδοτούν μια καμπή για τις ΗΠΑ, που πλέον εισέρχονται ταχύτατα σε μια περίοδο παρακμής, με ό,τι μπορεί αυτό να σημαίνει για τους Αμερικανούς και τον υπόλοιπο πλανήτη.
Καθώς γράφονταν αυτές οι γραμμές, τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, ουδείς ήταν σε θέση να προβλέψει πώς θα έβγαινε η νύχτα στην Ουάσινγκτον.
Ούτε πώς θα ξημερώσει, σε μερικές ώρες, η καινούρια ημέρα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Το σίγουρο, σε κάθε περίπτωση, είναι πως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν θα είναι ποτέ πια οι ίδιες.
Ούτε στα μάτια των πολιτών τους, ούτε σε εκείνα των λαών ολόκληρου του πλανήτη.
Τα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν την ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ προς τους οπαδούς του – με προσωπική ευθύνη και αυτουργία του ίδιου – σηματοδοτούν, ουσιαστικά και τυπικά, το τέλος της «Εποχής της Αμερικής».
Η μέχρι σήμερα αδιαμφισβήτητη παγκόσμια υπερδύναμη εισέρχεται οριστικά και αμετάκλητα στην περίοδο της παρακμής της, η οποία θα καθορίσει και το τέλος της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων σε ολόκληρη την υφήλιο – μέχρι την ανάδυση και παγίωση μιας νέας.
Οι Αμερικανοί βίωσαν (και ενδεχομένως συνεχίζουν να βιώνουν ακόμη και τώρα) σκηνές σαν και αυτές που έχουν επανειλημμένως έχουν καταγγείλει όταν συμβαίνουν σε άλλες χώρες και περιοχές – τη Βενεζουέλα και τη Βολιβία, το Ιράν και τη Ρωσία, την Ουκρανία και το Χονγκ Κονγκ. Γνώρισαν από πρώτο χέρι πώς είναι να ζει κανείς στον Τρίτο Κόσμο – τουλάχιστον σε πολιτικό επίπεδο.
Εικόνες πραξικοπήματος
Οι ΗΠΑ βρέθηκαν, όπως εύστοχα είπε κάποιος υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος, «πιο κοντά παρά ποτέ σε ένα πραξικόπημα». Κι αυτό είναι κάτι που μάλλον είχαν προβλέψει οι δέκα πρώην υπουργοί Άμυνας, οι οποίοι υπέγραψαν αυτή την εβδομάδα κοινή επιστολή, πίσω από τις γραμμές της οποίας εύκολα μπορούσε κανείς να διακρίνει τον φόβο τους για απόπειρα πραξικοπήματος.
Στην περίπτωσή τους, βεβαίως, ουδείς θα υπάρξει και ουδείς θα τολμήσει να επέμβει προκειμένου να αποκαταστήσει την δημοκρατία – και να το ήθελε, άλλωστε, δεν θα μπορούσε.
Όσο για τους εχθρούς και τους ανταγωνιστές των ΗΠΑ, με πρώτη και καλύτερη την Κίνα, δεν έχουν κανένα λόγο να επέμβουν – τους αρκεί να βλέπουν τον «βασιλιά» να ξεγυμνώνεται και τον «θρόνο» του να κλονίζεται συνθέμελα.
Τα παραπάνω δεν σημαίνουν, φυσικά, ότι οι ΗΠΑ θα πάψουν να διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο στον κόσμο ή να επεμβαίνουν, έμμεσα ή άμεσα, στα εσωτερικά άλλων κρατών.
Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι θα είναι πλέον πολύ πιο λίγοι εκείνοι που θα βρίσκουν δίκιο στις ενέργειες της Ουάσινγκτον, ενώ θα της αμφισβητούν ευθέως το δικαίωμα ακόμη και να ομιλεί γύρω από θέματα δημοκρατίας.
Η Ευρώπη και ο Μπάιντεν
Η Ευρώπη, από την πλευρά της, είναι πλέον αναγκασμένη να δει κατάματα τη νέα πραγματικότητα και να πάψει να αναβάλει τις δύσκολες αποφάσεις και το ραντεβού της με την ιστορία. Οφείλει, σήμερα και όχι αύριο, να επιλέξει δρόμο – και οι λαοί της πρέπει να έχουν αποφασιστικό λόγο σε αυτό.
Ασφαλώς, είναι αρκετοί αυτοί που θα επιμείνουν ότι όλα αυτά, πρακτικά ολόκληρη η τετραετία Τραμπ, αποτελούν μια κακή παρένθεση και όλα θα γίνουν όπως πριν μόλις εγκατασταθεί στον Λευκό Οίκο ο Τζο Μπάιντεν – κάτι που θα συμβεί στις 20 Ιανουαρίου, εύκολα ή δύσκολα.
Πλανώνται πλάνην οικτράν, καθώς οι ΗΠΑ είναι πλέον εξ’ ορισμού διχασμένες και η πόλωση είναι τόσο έντονη ώστε η «κανονικότητα» να αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός!
Όσο κι αν αυτό δεν αρέσει σε κάποιους, ο Τραμπ δεν αποτέλεσε ένα λάθος ή μια παραφωνία της ιστορίας. Η πλειοψηφία, εξάλλου, των σχεδόν 75 εκατομμυρίων Αμερικανών που τον ψήφισαν στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου – κάπου 12 εκατομμύρια περισσότεροι σε σύγκριση με το 2016 – γνώριζε πολύ καλά και το ποιόν και τις θέσεις του, καθώς ο ίδιος δεν έκανε την παραμικρή προσπάθεια να κρυφτεί. Υπό αυτή την έννοια, ήταν μια ψήφος συνειδητή.
Εξίσου συνειδητά υιοθέτησαν πολλοί από αυτούς τις κατηγορίες περί νοθείας στις εκλογές και τη θεωρία ότι υπάρχει μια συνωμοσία Δημοκρατικών, αριστερών, αναρχικών και αντιφασιστών εναντίον του Τραμπ και της Αμερικής. Συνειδητά κατέβηκαν και οι δεκάδες χιλιάδες που συμμετείχαν στην χθεσινή συγκέντρωση στην Ουάσινγκτον – αρκετοί από αυτούς ένοπλοι – και πορεύτηκαν προς το Καπιτώλιο, προκειμένου να μην επιτρέψουν στο Κογκρέσο να επικυρώσει την επικύρωση της εκλογής του Μπάιντεν από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων. Το ίδιο και όσοι κατέβηκαν στους δρόμους σε άλλες πόλεις και πολιτείες των ΗΠΑ υπέρ του Τραμπ.
Κάθε προσπάθεια να παραγνωριστεί αυτή η πραγματικότητα θα οδηγήσει σε λανθασμένα και επικίνδυνα συμπεράσματα.
Η αστυνομία τι έκανε;
Και μια αναγκαία υποσημείωση. Οι πληροφορίες για τις προθέσεις του Τραμπ και των οπαδών του ενόψει της χθεσινής ημέρας ήταν γνωστές. Ο φόβος εκτροπής είχε διατυπωθεί καθαρά. Ιδού, λοιπόν, δύο ερωτήματα ποου προκύπτουν αυτομάτως.
Πώς είναι δυνατόν η αστυνομία της Ουάσινγκτον να «πιαστεί στον ύπνο» και να επιτρέψει την εισβολή στο Καπιτώλιο; Άραγε, εάν στη θέση των φανατισμένων «πατριωτών» και των Proud Boys βρίσκονταν μέλη των Black Lives Matter, θα είχαν καταφέρει κάτι ανάλογο;
