Όταν η νόσος covid -19 χαρακτηριζόταν ως μία “μυστηριώδης πνευμονία” που έχει “χτυπήσει” ορισμένους ανθρώπους. Ποιος να φανταζόταν πού θα φτάναμε έναν χρόνο μετά.
Μία περίεργη είδηση, προερχόμενη από την Κίνα και με πρωταγωνιστή έναν καινούριο, μυστηριώδη ιό, εμφανίστηκε στις ελληνικές ειδήσεις τις τελευταίες ημέρες του 2019.
Μπορεί οι αρχές της Κίνας αρχικά να προσπάθησαν να αποσιωπήσουν το γεγονός, ωστόσο τελικά ο ιός αυτός όχι μόνο αποτέλεσε θέμα συζήτησης στα σπίτια όλου του κόσμου, αλλά σημάδεψε μία ολόκληρη χρονιά, πέρασε σύνορα, ταξίδεψε στις 5 ηπείρους και άλλαξε τις ζωές των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη.
“Οι υγειονομικές αρχές της Κίνας ανακοίνωσαν ότι ερευνούν 27 κρούσματα ιογενούς πνευμονίας στην κεντρική πόλη Γουχάν έπειτα από τις φήμες που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σύμφωνα με τις οποίες τα κρούσματα αυτά πιθανόν να συνδέονται με το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS)”, έγραφαν τα πρώτα δημοσιεύματα στις 31 Δεκεμβρίου του 2019, με τίτλο “Μυστηριώδης πνευμονία προσβάλλει δεκάδες ανθρώπους”.
Δέκα μέρες μετά είχαμε τον πρώτο νεκρό. Πρόκειται για έναν 61χρονο άνδρα.
“Ένας 61χρονος άνδρας είναι το πρώτο θύμα της επιδημίας πνευμονίας που έχει ξεσπάσει στην κεντρική Κίνα, ανακοίνωσαν οι κινεζικές υγειονομικές αρχές οι οποίες παρακολουθούν την ασθένεια που μπορεί να οφείλεται σε έναν νέο κορονοϊό της οικογένειας των ιών στην οποία ανήκει ο Sars (Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Ανεπάρκειας)”, διαβάζαμε στις 11 Ιανουαρίου του 2020.
“Οι περισσότεροι από τους ασθενείς εργάζονταν σε μια ιχθυαγορά στο Γουχάν, η οποία έκλεισε την 1η Ιανουαρίου εξαιτίας της επιδημίας.
Οι αρχές του Χονγκ Κονγκ έχουν πάρει προφυλάξεις, όπως η επιτάχυνση απολύμανσης των τρένων και των αεροπλάνων και ο έλεγχος των επιβατών”.
Οι πληροφορίες που έφταναν από Κίνα ήταν ελάχιστες.
Ο 26χρονος Σεν Ζιλόνγκ που εργάζεται ως σεφ στην κινεζική πόλη Γουχάν διηγείται σε δημοσιογράφους της DW: “Εκείνη την εποχή κατάλαβα για πρώτη φορά ότι υπάρχει ένας καινούριος, μυστηριώδης, δολοφονικός ιός χωρίς όνομα.
Ένας φίλος μου είναι γιατρός, εργάζεται στο πνευμονολογικό τμήμα νοσοκομείου εδώ στην Γουχάν.
Είχαμε ραντεβού για φαγητό σε μία στιγμή που όλοι υποψιαζόμαστε ότι κάτι συμβαίνει, αλλά δεν ακούγαμε τίποτα στις ειδήσεις.
Ο φίλος μου δεν τολμούσε να πει κάτι, αλλά είδα ότι δεν εμφανίστηκε στο ραντεβού και μετά έστειλε μήνυμα, λέγοντας: Αγοράστε μάσκες! Εκεί σκεφτήκαμε βέβαια ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει…”.
“Τι είναι πάλι αυτό;”, σκεφτόμασταν ενώ σκρολάραμε στο κινητό και πέφταμε πάνω σε αυτό το περίεργο και μυστηριώδες νέο με πρωταγωνιστή έναν καινούριο ιό.
Φυσικά δεν είχαμε την παραμικρή υποψία πώς έμελλε να επηρεάσει τις ζωές μας κάτι τόσο μακρινό. Ποιος να φανταζόταν πως ένας ιός που έκανε την εμφάνισή του σε μία πόλη το όνομα της οποίας ακούγαμε για πρώτη φορά, θα επηρέαζε τις ζωές μας σε τέτοιο βαθμό.
Το πρώτο καμπανάκι από τον Παγκόσμιο Οργανισμό “ήχησε” στις 14 Ιανουαρίου.
“Μπορεί να υπήρξε “περιορισμένη” μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο ενός νέου κορονοϊού στην Κίνα, ενδεχομένως μεταξύ μελών μιας οικογένειας και υπάρχει ενδεχόμενο να εξαπλωθεί ευρύτερα. Ωστόσο είναι πολύ σαφές αυτήν τη στιγμή ότι δεν έχουμε συνεχή μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο”, έλεγε σε ανακοίνωσή του ο ΠΟΥ.
Μέχρι τις 21 Ιανουαρίου τα θύματα του ιού ήταν 4 (όλοι στην Γουχάν), σύμφωνα πάντα με τις κινεζικές αρχές.
Η Εθνική Επιτροπή Υγείας της Κίνας επιβεβαίωσε επίσημα στις 21 Ιανουαρίου ότι ο κορονοϊός “μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο”.
Ποινές σε όσους πολίτες κοινοποιούσαν πληροφορίες για τον ιό στα social media
Στις 18 Ιανουαρίου τα κρατικά μέσα της Γουχάν μετέδιδαν ότι οκτώ άνθρωποι “αντιμετωπίστηκαν βάσει του νόμου” σε σχέση με την κοινοποίηση πληροφοριών για τον ιό σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Δύο άνθρωποι είχαν δηλώσει παράλληλα στο Reuters ότι η αστυνομία τους έδωσε εντολή να αφαιρέσουν αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτοί αρνήθηκαν να κατονομαστούν.
Οι πρώτες συστάσεις προς ταξιδιώτες του ΕΟΔΥ στα τέλη Ιανουαρίου
Καθώς άρχισαν να πληθαίνουν σταδιακά τα κρούσματα, οι αρχές δειλά δειλά ανακάλεσαν την πεποίθηση ότι ο ιός αυτός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Με δεδομένο ότι δεν υπήρχε θεραπεία, οι συστάσεις προς τους ταξιδιώτες από τον ΕΟΔΥ στις 21 Ιανουαρίου αφορούσαν την πρόληψη.
- Αποφύγετε την επαφή με τα ζώα (ζωντανά ή μη), τις αγορές ζώων και τα προϊόντα ζωικής προέλευσης (όπως μη μαγειρεμένο κρέας).
- Αποφύγετε την επαφή με ασθενείς.
- Να πλένετε συχνά τα χέρια σας με νερό και σαπούνι.
- Αν επιστρέφετε από περιοχή όπου έχει αναφερθεί κρούσμα και δη την Κίνα και εμφανίζετε συμπτώματα συνιστάται:
- Να παραμείνετε στο σπίτι και να αναζητήσετε άμεσα ιατρική φροντίδα αναφέροντας το πρόσφατο ταξίδι σας.
- Να αποφύγετε την επαφή με άλλα άτομα.
- Να αποφύγετε να ταξιδέψετε ενώ έχετε συμπτώματα.
- Να καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας με ένα χαρτομάντηλο ή με το μανίκι (όχι με το χέρι) όταν βήχετε ή φτερνίζεστε.
“Πρεμιέρα” καραντίνας
Η κινεζική πόλη Γουχάν στις 22 Ιανουαρίου έκλεισε τα δίκτυα συγκοινωνιών, το αεροδρόμιο και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς και απηύθυνε συστάσεις στους πολίτες να μην φεύγουν από την πόλη.
Τα δρομολόγια σε λεωφορεία, μετρό, φέριμποτ και στα δίκτυα επιβατικών μέσων μεγάλων αποστάσεων επρόκειτο να ανασταλούν από το πρωί της 23ης Ιανουαρίου, ενώ οι σταθμοί του αεροδρομίου και των τρένων επρόκειτο να κλείσουν για τους εξερχόμενους επιβάτες.
Η κυβέρνηση ζήτησε από τους πολίτες να παραμείνουν στα σπίτια τους και να μην φύγουν από την πόλη, παρά μονάχα υπό ειδικές συνθήκες.
Η πρώτη πόλη που μπαίνει σε καραντίνα λόγω του κορονοϊού, είναι γεγονός.
Πρωτόγνωρες εικόνες που αργότερα έμελλε να μας γίνουν οικείες “έσκασαν” από την Γουχάν.
Στο παρακάτω βίντεο η φωνή που ακούγεται φωνάζει “Γουχάν, μπορείς να τα καταφέρεις”. Είναι μία φωνή ελπίδας μέσα στη δυστοπία.
Οι αισχροκέρδειες στις μάσκες δεν άργησαν
Στις 29 Ιανουαρίου το πρώτο πρόστιμο για αισχροκέρδεια σε κατάστημα λιανικής πώλησης στο Πεκίνο έφτασε. Ο ιδιοκτήτης υποχρεώθηκε να καταβάλει πρόστιμο 3 εκατομμυρίων γιούαν (394.380 ευρώ) διότι διέθετε στους καταναλωτές ιατρικές μάσκες σε τιμή εξαπλάσια αυτής που βρίσκει κανείς στο Διαδίκτυο, εν μέσω της επιδημίας.
Φωτογραφίες που έκαναν τον γύρο του κόσμου στις 30 Ιανουαρίου. Νοσοκόμοι κοιμούνται – στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο που έχουν- σε καρέκλες, φορεία, ακόμα και σε πάτωμα νοσοκομείου.
Medical staff in #wuhan overworked and sleeping in their protective clothing. Respect. #ไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ #coronaviruschina #coronarovirus #WuhanCoronavirus pic.twitter.com/BKrKKRydJ9
— Dear Farang (@dearfarang) January 30, 2020
Οργουελικές εικόνες
Σύντομα κυκλοφόρησαν εικόνες φρίκης και απόλυτα δυστοπικές από την Γουχάν.
Τις τελευταίες ημέρες του Ιανουαρίου ένα 17χρονο αγόρι στην Κίνα με αναπηρία πέθανε μόνο και αβοήθητο στο σπίτι του, αφού οι γονείς του βρίσκονταν σε καραντίνα και δεν μπορούσαν να το φροντίσουν.
Το αγόρι είχε βρεθεί νεκρό στο κρεβάτι του έξι μέρες αφού ο 11χρονος αδερφός και ο πατέρας του είχαν απομακρυνθεί από το σπίτι τους και τέθηκαν σε καραντίνα. Και οι δύο είχαν συμπτώματα υψηλού πυρετού και υποψίες ότι είχαν τον ιό.
Ο πατέρας του, όντας σε καραντίνα, έγραψε μηνύματα στο διαδίκτυο ζητώντας βοήθεια. Οι αρχές του χωριού ανέφεραν ότι επισκέφθηκαν το παιδί στο σπίτι, αλλά του έδωσαν τροφή μόνο δύο φορές κατά τη διάρκεια μιας περιόδου των έξι ημερών. Ύστερα από μερικές ημέρες έμαθε πως ο γιος του ήταν νεκρός.
Πέθανε στο δρόμο και δεν τον πλησίαζε κανείς
Ένας γκριζομάλλης άνδρας με μια χειρουργική μάσκα κειτόταν νεκρός για πολλές ώρες σε ένα πεζοδρόμιο της Γουχάν, στις 31 Ιανουαρίου.
Dead man lies on an empty street at China’s virus ground zero https://t.co/Q4EIGO24Pp#coronavirus pic.twitter.com/FEVFWLTEGS
— AFP Photo (@AFPphoto) January 31, 2020
Στη βιομηχανική αυτή πόλη των 11 εκατομμυρίων κατοίκων ελάχιστοι πολίτες περπατούσαν στον δρόμο και δεν τολμούσαν να πλησιάσουν τον νεκρό άνδρα. Το πτώμα του ήταν ανάσκελα, μπροστά από ένα κλειστό κατάστημα επίπλων. Ιατρικό προσωπικό με ολόσωμες μπλε στολές σκέπασαν το πτώμα του με μια μπλε κουβέρτα.
Drones “μάλωναν” όσους δεν φορούσαν μάσκα
Οι αρχές της Κίνας την 1η Φεβρουαρίου για να επιστήσουν την προσοχή του κόσμου να λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας κατέφυγαν στη λύση των drones με μεγάφωνα και “κοφτερή γλώσσα”, τα οποία περιπολούσαν στους δρόμους και επέπλητταν όσους δεν φορούν μάσκες.
Glad to see China have taken an already-dystopian situation and added some Orwellian drones that berate badly-behaved citizens into the mix. pic.twitter.com/iOaaTExh5Y
— Jon Norris (@Jn_Norris) January 31, 2020
“Πού είναι η μάσκα σου; Φόρα την μάσκα σου!” ακούγεται ένα drone να λέει σε πολίτη,
Walking around without a protective face mask? Well, you can’t avoid these sharp-tongued drones! Many village and cities in China are using drones equipped with speakers to patrol during the #coronavirus outbreak. pic.twitter.com/ILbLmlkL9R
— Global Times (@globaltimesnews) January 31, 2020
Ο ρατσισμός εξαπλώθηκε μαζί με τον κορονοϊό
Οι ρατσιστικές συμπεριφορές εναντίον των Κινέζων σύντομα έκαναν την εμφάνισή τους. Πολλές επιχειρήσεις σε χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Μαλαισία, το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς άρχισαν να τοποθετούν ταμπέλες σύμφωνα με τις οποίες δεν επιτρεπόταν η είσοδος σε Κινέζους.
Ο Sam Phan, Βρετανός πολίτης, φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, είχε γράψει στις 4 Φεβρουαρίου στον Guardian: “Αυτή την εβδομάδα, η εθνικότητά μου με έκανε να νιώσω σαν να είμαι μέρος μιας απειλητικής και μολυσμένης μάζας. Το να με βλέπουν ως κάποιος που μεταδίδει τον ιό μόνο και μόνο λόγω της φυλής μου είναι, απλά, ρατσιστικό.
Έπεσε αναίσθητη από το ξύλο
Η 29χρονη Meera Solanki γιόρταζε τα γενέθλιά της, μαζί με τους φίλους της στην πόλη Solihull της Βρετανίας. Όπως ανέφερε, ένας άντρας, που επανειλημμένα ενοχλούσε την παρέα, επιτέθηκε λεκτικά στην Κινέζα φίλη της. “Πάρε τον κορονοϊό σου και γύρνα στη χώρα σου”, της είπε χαρακτηριστικά.
Όταν η Meera Solanki υπερασπίστηκε την 28χρονη, Mandy Huang, ο άντρας την χτύπησε άγρια στο πρόσωπο με αποτέλεσμα να πέσει αναίσθητη.
Ακόμα ένα περιστατικό ρατσισμού ήρθε από τη Νέα Υόρκη στις αρχές του Φεβρουαρίου, όπου ένας άντρας επιτέθηκε αρχικά λεκτικά σε μια γυναίκα στο μετρό που φορούσε μάσκα αποκαλώντας την “αρρωστιάρα σκύλα” και ύστερα σωματικά.
Chinese woman gets attacked for wearing a mask in nyc. #coronaviruschina #coronavirus #NYC pic.twitter.com/IlaYC9aMjE
— Tony He (@TonyySays) February 4, 2020
Όταν ο κορονοϊός χαρακτηρίστηκε “πανδημία”
Ήταν 11 Μαρτίου 2020 όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προχώρησε σε μία έκτακτη ανακοίνωση.
“Είμαστε έντονα ανήσυχοι από τα ανησυχητικά επίπεδα εξάπλωσης και έντασης και από τα ανησυχητικά επίπεδα αδράνειας. Ως εκ τούτου προχωρήσαμε στην εκτίμηση ότι ο Covid-19 μπορεί να χαρακτηριστεί “πανδημία”, δήλωσε ο γενικός διευθυντής του, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους σε συνέντευξη Τύπου.
Media briefing on #COVID19 with @DrTedros. #coronavirus https://t.co/aPFXT3ex5y
— World Health Organization (WHO) (@WHO) March 11, 2020
Ο διευθυντής των προγραμμάτων εκτάκτων καταστάσεων του ΠΟΥ, δρ Μάικ Ράιαν δήλωσε πως η χρήση της λέξης «πανδημία» για τον χαρακτηρισμό του κορονοϊού δεν αλλάζει τα μέτρα αντιμετώπισής του.
Συγκεκριμένα ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Tedros Adhanom Ghebreyesus, ανέφερε: “Εκατοντάδες άνθρωποι παλεύουν για τη ζωή τους στα νοσοκομεία. Τις επόμενες μέρες περιμένουμε να δούμε αύξηση στους ασθενείς του Covid-19, στον αριθμό των νεκρών και στις χώρες που θα νοσήσουν. Ο κορονοϊός μπορεί να χαρακτηριστεί πανδημία”.
Πανδημία (από τις ελληνικές λέξεις παν-όλος και δήμος-πληθυσμός) είναι μια επιδημία λοιμωδών ασθενειών που εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε μια μεγάλη περιοχή και απειλεί το σύνολο του πληθυσμού. Μια επιδημική ασθένεια που παραμένει σταθερή όσον αφορά τον αριθμό ανθρώπων που αρρωσταίνουν δεν θεωρείται πανδημία. Επιπλέον, οι πανδημίες γρίπης γενικά δεν αποτελούν την επανεμφανιζόμενη εποχική γρίπη.
Δάκρυα χαράς για το τέλος της καραντίνας στη Γουχάν
Την Τετάρτη, 8 Απριλίου 2020, η καραντίνα στην Γουχάν έληξε. Οι κάτοικοι από εκείνη την ημέρα μπορούσαν να βγουν από τα όρια της κινεζικής πόλης, μέσα στα οποία παρέμεναν περιορισμένοι εδώ και 76 ημέρες.
#Wuhan celebrating official lockdown break…good news for all pic.twitter.com/7wYOw8z0oe
— Rajesh kumar Chinnappa (@rajeshchennapa) April 8, 2020
Όπως ήταν φυσικό, η άρση των περιορισμών έγινε δεκτή με ξέφρενους πανηγυρισμούς από τους κατοίκους, που περίμεναν στωικά για πάνω από δύο μήνες, τηρώντας τα μέτρα.
Ο εφιάλτης όμως σε όλο τον πλανήτη συνεχίζεται μέχρι σήμερα με μόνη βάσιμη ελπίδα τον εμβολιασμό.
At 0:00 Beijing time on April 8, all the passages leaving wuhan were reopened. The light show in wuhan tonight is beautiful, and it means the hero city is bright again. Go wuhan！！#Wuhan #China pic.twitter.com/BB0xgbFK16
— Daomi Sun (@sundaomi) April 7, 2020
Και άλλοι πανηλίθιοι μιλάνε ακόμη για κορωνομούφα, όπως αυτή η ραχήλ μακρή. Και πολλοί την ψηφίσατε κορωνοπρόβατα όσο αλώνιζε στον σύριζα.